Στην μετά «fake news» εποχή που ακολούθησε τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές, όπου παρατηρήθηκε διακίνηση μεγάλου όγκου ψευδών ειδήσεων, ειδικά μέσω διαδικτύου και social media, η στάση των Ευρωπαίων πολιτών προς τα ηλεκτρονικά μέσα, φαίνεται να αλλάζει, με σαφείς τάσεις επιστροφής σε πιο παραδοσιακές πηγές ενημέρωσης, όπως το ραδιόφωνο και οι εφημερίδες. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Ευρωβαρόμετρου, η Ελλάδα, είναι πλέον η μοναδική χώρα στην Ευρώπη, στην οποία το διαδίκτυο εμφανίζεται ως το πιο έμπιστο μέσο ενημέρωσης.

Μόλις 36% των Ευρωπαίων, εμπιστεύονται το διαδίκτυο και 21% τα κοινωνικά δίκτυα.

Σύμφωνα με την έρευνα, τα παραδοσιακά ΜΜΕ, εξακολουθούν να θεωρούνται από τους Ευρωπαίους ως η πιο έμπιστη πηγή πληροφόρησης. Το ραδιόφωνο βρίσκεται στη πρώτη θέση με 59% θετικές γνώμες, ακολουθούμενο από τη τηλεόραση με 50%. Ακόμη και οι εφημερίδες που γενικότερα δεν απολαμβάνουν εμπιστοσύνης στην Ευρώπη, παρουσιάζουν μια σταθερή αύξηση στις θετικές γνώμες τη τελευταία πενταετία.

Μέσω κοινωνικών δικτύων ενημερώνονται οι νέοι

Στα ίδια περίπου συμπεράσματα καταλήγει και η 5η ετήσια Digital News Report του Ινστιτούτου Reuters για τη μελέτη της Δημοσιογραφίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης που ερευνά σε συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, το μεταβαλλόμενο περιβάλλον των μέσων ενημέρωσης και επικοινωνίας σε 26 χώρες. Η έρευνα είναι η μεγαλύτερη συγκριτική μελέτη της χρήσης διαδικτυακών ειδήσεων στον κόσμο στην οποία συμμετείχαν περισσότερα από 50.000 άτομα.

Οι μισοί χρήστες διαδικτύου στις 26 χώρες που διενεργήθηκε η έρευνα (51%), χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για την ενημέρωσή τους, ενώ για το 12% τα κοινωνικά δίκτυα είναι η κύρια πηγή ενημέρωσης. Για τους νέους 18-24 ετών, τα κοινωνικά δίκτυα αποτελούν την κύρια πηγή ενημέρωσής (28%), προσπερνώντας για πρώτη φορά την τηλεόραση (24%). Η τηλεόραση, παραμένει η κυρίαρχη πηγή ενημέρωσης για τα κοινά μεγαλύτερης ηλικίας αν και η συνολική χρήση της έχει πτωτικές τάσεις. Ο ρόλος του Facebook είναι αξιοσημείωτος, καθώς το 44% το χρησιμοποιεί για να βρει, να διαβάσει, να παρακολουθήσει, να μοιράσει ή να σχολιάσει ειδήσεις στις 26 χώρες του δείγματος.

Το ποσοστό αυτό είναι διπλάσιο από εκείνο των χρηστών που χρησιμοποιεί για ειδησεογραφικούς σκοπούς το YouTube (19%) ή το Twitter (10%) το οποίο, ωστόσο παραμένει ιδιαίτερα σημαντικό μέσο για τους χρήστες.

Μια από τις επιπτώσεις της αύξησης της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για ενημέρωση, σύμφωνα με την έρευνα, είναι ότι οι χρήστες δεν προσέχουν από ποιο μέσο προέρχεται η είδηση. Οι δυναμικές αυτές είναι ακόμα πιο έντονες στην Ελλάδα, όπου η εμπιστοσύνη στα μέσα ενημέρωσης και στη δημοσιογραφία κυμαίνονται σε πολύ χαμηλά επίπεδα, ενώ η χρήση κοινωνικών δικτύων για ενημέρωση και η χρήση προγραμμάτων αποκλεισμού διαφημιστικού περιεχομένου (adblocking) βρίσκονται σε υψηλότερα επίπεδα από ό,τι σε άλλες χώρες.

Το ελληνικό κοινό έχει πολύ χαμηλή εμπιστοσύνη στα μέσα ενημέρωσης και τους δημοσιογράφους. Μόνο το 7% θεωρεί πως τα μέσα ενημέρωσης στην Ελλάδα είναι ανεξάρτητα από αθέμιτη πολιτική επιρροή, ενώ μόνο το 5% πως δεν επηρεάζονται από επιχειρηματικά συμφέροντα. Η Ελλάδα ήταν η τελευταία χώρα από τις 26 και στις δύο αυτές μεταβλητές.

Οι Έλληνες που ενημερώνονται στο διαδίκτυο στρέφονται προς καινούργιες ενημερωτικές σελίδες που δημιουργήθηκαν αποκλειστικά στο διαδίκτυο αντί να επισκέπτονται τις σελίδες των παραδοσιακών μέσων, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στις περισσότερες χώρες.

Άλλα ευρήματα της διεθνούς μελέτης δείχνουν πως:

• Ο διαμοιρασμός ειδήσεων μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και ηλεκτρονικού ταχυδρομείου είναι σε υψηλά επίπεδα: σχεδόν ένας στους δύο Έλληνες χρήστες κοινοποιεί ειδήσεις που τον/την ενδιαφέρουν. Οι Έλληνες επίσης διαβάζουν και σχολιάζουν ειδήσεις στα κοινωνικά δίκτυα σε υψηλότερο βαθμό (74%) από τους χρήστες σε άλλες χώρες. Το 86% αντιδρά στις ειδήσεις σχολιάζοντας, κάνοντας like ή στέλνοντας τις μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Η πλήρης έκθεση διατίθεται σε ψηφιακή μορφή στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.digitalnewsreport.org.

Πηγή: Ellinikahoaxes