Ένας μεγάλος αριθμός συνδεδεμένων παιχνιδιών διατέθηκαν στην αγορά τα τελευταία χρόνια και ο κύκλος εργασιών αναμένεται να φθάσει τα 10 δισεκατομμύρια ευρώ έως το 2020 – από μόλις 2,6 δισεκατομμύρια ευρώ το 2015.

Τα συνδεόμενα με το διαδίκτυο παιχνίδια διατίθενται σε πολλές διαφορετικές μορφές, από τα έξυπνα ρολόγια μέχρι τα αρκουδάκια που αλληλοεπιδρούν με τους χρήστες τους. Συνδέονται όχι μόνο με το διαδίκτυο αλλά και με άλλες «έξυπνες» συσκευές φέρνοντας με αυτόν τον τρόπο όλο και περισσότερο την τεχνολογία στην καθημερινότητά μας.

Ωστόσο, η ικανότητα αυτών των παιχνιδιών να καταγράφουν, να αποθηκεύουν και να μοιράζονται πληροφορίες σχετικά με τους χρήστες τους, προκαλεί ανησυχία για την ασφάλεια των παιδιών, την ιδιωτική ζωή και την κοινωνική τους ανάπτυξη.

Αυτές οι εξελίξεις στον τομέα του Internet of Toys εισάγουν νέα ζητήματα ασφάλειας και ιδιωτικότητας, τα οποία μπορούν να επηρεάσουν την ιδιωτικότητα των οικογενειών και ιδιαίτερα των παιδιών όταν αλληλοεπιδρούν με τέτοιους τύπους συσκευών.

Μια ομάδα επιστημόνων του JRC και διεθνών εμπειρογνωμόνων εξέτασε τα θέματα ασφάλειας, προστασίας και ιδιωτικότητας που προέκυψαν από την άνοδο του Internet of Toys. Η έκθεσή τους (1) καλεί τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, τη βιομηχανία, τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς να μελετήσουν σε βάθος τα συγκεκριμένα  παιχνίδια, προκειμένου να βεβαιώνονται σε κάθε περίπτωση ότι τα παιχνίδια αυτά είναι ασφαλή και ευεργετικά για τα παιδιά.

Τα δεδομένα που παρέχουν τα παιδιά ενώ παίζουν, όπως εικόνες, ομιλίες και  κινήσεις που καταγράφονται από τα συνδεόμενα με το διαδίκτυο παιχνίδια είναι προσωπικά δεδομένα που προστατεύονται από το πλαίσιο προστασίας δεδομένων της ΕΕ, καθώς και από τον νέο Κανονισμό Γενικής Προστασίας Δεδομένων (GDPR). Ωστόσο, οι πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο αποθηκεύονται, αναλύονται και μοιράζονται αυτά τα δεδομένα ενδέχεται να κρύβονται πίσω από μακροσκελή πολιτικές απορρήτου και συχνά παραβλέπονται από τους γονείς.

Επιπλέον, οι επιστήμονες του JRC εξέτασαν κατά τη διάρκεια του 2018 τη ροή δεδομένων από  13 παιχνίδια που συνδέονται στο διαδίκτυο.  Η μελέτη ανέδειξε τρωτά σημεία σε όλες τις συσκευές, πλην μίας.  

Αν και η ανησυχία περιστρέφεται προς το παρόν κυρίως γύρω από την προστασία της ιδιωτικότητας των παιδιών υπάρχει ακόμα μια παράμετρος η οποία προβληματίζει τους επιστήμονες: Πόσο θα επηρεάσει τη συμπεριφορά και την κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών που σήμερα μεγαλώνουν σε μια κουλτούρα όπου η παρακολούθηση, καταγραφή και επεξεργασία των καθημερινών τους επιλογών γίνεται μια φυσιολογική διαδικασία;

Πλαίσιο χρήσης συνδεόμενων με το διαδίκτυο παιχνιδιών

Η έκθεση καλεί τη βιομηχανία του Internet of Toys και τους ακαδημαϊκούς ερευνητές να συνεργαστούν για να παράγουν καλύτερα σχεδιασμένα και ασφαλέστερα προϊόντα.

• Οι εταιρείες IoToy θα πρέπει να υιοθετήσουν μια προσέγγιση ελαχιστοποίησης  δεδομένων. πράγμα που σημαίνει ότι μόνο τα δεδομένα που είναι απαραίτητα για την υλοποίηση της υπηρεσίας πρέπει να παρέχονται από τους χρήστες.

• Οι χρήστες πρέπει να ενημερώνονται ρητά με τρόπο διαφανή και ανάλογη με την ηλικία σχετικά με τον τύπο των δεδομένων που ανταλλάσσονται μεταξύ του IoToy και του διακομιστή, καθώς και αν ο διακομιστής IoToy ανταλλάσσει οποιοδήποτε από τα δεδομένα με υπηρεσίες τρίτων. Προκειμένου να καταστεί δυνατή η ροή δεδομένων, οι χρήστες πρέπει να παρέχουν τη συγκατάθεσή τους. Διαφορετικά, τα δεδομένα δεν πρέπει να αποστέλλονται μέσω του δικτύου και αυτό σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να επηρεάζονται καθόλου οι λειτουργίες του IoToys.

• Όταν απαιτούνται (προσωπικά) δεδομένα για την σωστή λειτουργία του IoToy τότε η υποκείμενη επικοινωνία δικτύου πρέπει να είναι επαρκώς ασφαλής.

Συμβουλές για γονείς

Η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι είναι πρωταρχικό να κατανοούμε πώς αλληλοεπιδρούν τα παιδιά με τα συνδεόμενα παιχνίδια και ποιοι κίνδυνοι υπάρχουν για τα παιδιά.

Οι συντάκτες της έκθεσης ενθαρρύνουν τους γονείς να ενημερώνονται για τις δυνατότητες, τις λειτουργίες, τα μέτρα ασφαλείας και τις ρυθμίσεις απορρήτου των παιχνιδιών, προτού τα αγοράσουν. Προτρέπουν επίσης τους γονείς να επικεντρωθούν στην ποιότητα του παιχνιδιού, μιλώντας παράλληλα με τα παιδιά για τις εμπειρίες τους και παίζοντας μαζί τους.

Περισσότερες πληροφορίες

• JRC report “Kaleidoscope on the Internet of Toys: Safety, security, privacy and societal insights”

Chaudron S., Di Gioia R., Gemo M., Holloway D., Marsh J., Mascheroni G., Peter J., Yamada-Rice D. (2017) Kaleidoscope on the Internet of Toys – Safety, security, privacy and societal insights, EUR 28397 EN, doi:10.2788/05383

https://ec.europa.eu/jrc/en/publication/kaleidoscope-internet-toys-safety-security-privacy-and-societal-insights

• JRC paper “Testing Internet of Toys’ design to improve privacy and security”

Chaudron S., Geneiatakis D., Kounelis I., Di Gioia R. (2019) Testing Internet of Toys’ design to improve privacy and security in The Internet of Toys, Practices, Affordances, and the Political Economy of Children’s Smart Play, Macheroni G.& Holloway D. eds. Studies in Childhood and Youth, Palgrave Macmillan, ISBN-978-3-030-10897-7, doi:10.1007/978-3-030-10898-4

https://rd.springer.com/chapter/10.1007/978-3-030-10898-4_11