
Η Ελλάδα αναλαμβάνει ενεργό ρόλο στην ευρωπαϊκή προσπάθεια για ασφαλέστερο διαδίκτυο, με την εφαρμογή επαλήθευσης ηλικίας να θέτει νέα πρότυπα ιδιωτικότητας και χρήσης. Το εγχείρημα ευθυγραμμίζεται με τις ευρύτερες πολιτικές του DSA και τη μετάβαση στην ψηφιακή εποχή, όπου τα ψηφιακά πορτοφόλια γίνονται πυλώνας για την προστασία των πολιτών.
Στις 14 Ιουλίου 2025, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε την κυκλοφορία ενός νέου πρωτοτύπου εφαρμογής για την επαλήθευση της ηλικίας των χρηστών στο διαδίκτυο, στο πλαίσιο του Νόμου για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (DSA). Η Ελλάδα, μαζί με τη Δανία, τη Γαλλία, την Ιταλία και την Ισπανία, επιλέχθηκε ως μία από τις πρώτες χώρες για την πιλοτική φάση και τη μελλοντική ενσωμάτωση του συστήματος σε εθνικά ψηφιακά πορτοφόλια ή ανεξάρτητες εφαρμογές.
Ευέλικτη και ασφαλής επαλήθευση
Η εφαρμογή έχει σχεδιαστεί με βασική προτεραιότητα την προστασία της ιδιωτικότητας. Επιτρέπει στους χρήστες να αποδείξουν ότι είναι άνω των 18 ετών χωρίς να αποκαλύπτουν την ημερομηνία γέννησής τους ή την ταυτότητά τους. Με απλά λόγια, κάποιος μπορεί να αποδείξει ότι είναι ενήλικος, χωρίς να κοινοποιεί προσωπικά στοιχεία στις πλατφόρμες που χρησιμοποιεί.
Η ελληνική πρόταση, με την ονομασία Kids Wallet, αποτελεί τη βάση για τη δημιουργία του ευρωπαϊκού συστήματος επαλήθευσης ηλικίας. Συνδέεται άμεσα με τη συζήτηση για τη λεγόμενη «ψηφιακή ενηλικίωση», στο πλαίσιο της οποίας η Ελλάδα και η Γαλλία έχουν προτείνει να τεθούν περιορισμοί στη χρήση των κοινωνικών δικτύων από παιδιά κάτω των 15 ετών.
Η τεχνολογία που χρησιμοποιείται βασίζεται στις ίδιες προδιαγραφές με τις νέες ευρωπαϊκές ψηφιακές ταυτότητες (eID Wallets), οι οποίες αναμένεται να είναι πλήρως λειτουργικές μέχρι το τέλος του 2026. Αυτό διασφαλίζει ότι η εφαρμογή είναι συμβατή με το ευρύτερο ευρωπαϊκό ψηφιακό οικοσύστημα και μπορεί εύκολα να ενσωματωθεί σε άλλες ψηφιακές υπηρεσίες στο μέλλον.
Παράλληλα, το λογισμικό είναι ανοικτού κώδικα, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να ελεγχθεί και να αξιολογηθεί από οποιονδήποτε. Χρησιμοποιεί μια πρωτοποριακή τεχνολογία που ονομάζεται «απόδειξη μηδενικής γνώσης» (zero-knowledge proof), η οποία επιτρέπει την επαλήθευση της ηλικίας χωρίς να αποθηκεύονται ή να ανταλλάσσονται ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα. Κάθε απόδειξη χρησιμοποιείται μόνο μία φορά, γεγονός που αποτρέπει οποιαδήποτε δυνατότητα εντοπισμού ή σύνδεσης των ενεργειών του ίδιου χρήστη ανάμεσα σε διαφορετικές πλατφόρμες.
«Το πρότυπο της εφαρμογής επαλήθευσης ηλικίας είναι φιλικό προς τον χρήστη και προστατεύει την ιδιωτική ζωή θέτοντας έναν χρυσό κανόνα για τη διασφάλιση της ηλικίας χρήσης στο διαδίκτυο», αναφέρει η Κομισιόν. «Οι πλατφόρμες δεν έχουν καμία δικαιολογία για να συνεχίσουν τις πρακτικές, που θέτουν τα παιδιά σε κίνδυνο», τονίζει από την πλευρά της η επικεφαλής τεχνολογίας της ΕΕ Χένα Βίρκουνεν, ενώ παροτρύνει τους τεχνολογικούς κολοσσούς να υιοθετήσουν εθελοντικά τα προτεινόμενα μέτρα για την καλύτερη προστασία των παιδιών αντί να περιμένουν από εθνικές κυβερνήσεις να παρέμβουν.
Ταυτόχρονα παρουσιάστηκαν και οι κατευθυντήριες γραμμές για την προστασία των ανηλίκων στο διαδίκτυο.
Μεταξύ άλλων, οι κατευθυντήριες γραμμές παρέχουν συστάσεις για την αντιμετώπιση:
- Εθιστικός σχεδιασμός: Οι ανήλικοι είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι σε πρακτικές που μπορούν να τονώσουν την εθιστική συμπεριφορά. Οι κατευθυντήριες γραμμές προτείνουν τη μείωση της έκθεσης των ανηλίκων σε τέτοιες πρακτικές και την απενεργοποίηση χαρακτηριστικών που προωθούν την υπερβολική χρήση επιγραμμικών υπηρεσιών, όπως οι «διαδρομές» (message trails) και οι «αποδείξεις ανάγνωσης» (read receipts) μηνυμάτων.
- Κυβερνοεκφοβισμός: Οι κατευθυντήριες γραμμές συνιστούν να δοθεί η δυνατότητα στους ανηλίκους να αποκλείουν ή να σίγουν τους χρήστες, διασφαλίζοντας ότι δεν μπορούν να προστεθούν σε ομάδες χωρίς τη ρητή συγκατάθεσή τους. Συνιστούν επίσης να απαγορεύεται στους λογαριασμούς να τηλεφορτώνουν ή να λαμβάνουν στιγμιότυπα οθόνης περιεχομένου που αναρτάται από ανηλίκους, ώστε να αποτρέπεται η ανεπιθύμητη διανομή σεξουαλικοποιημένου ή προσωπικού περιεχομένου.
- Επιβλαβές περιεχόμενο: Ορισμένα συστήματα συστάσεων βάζουν τα παιδιά σε επιβλαβείς καταστάσεις. Οι κατευθυντήριες γραμμές δίνουν στους νέους χρήστες μεγαλύτερο έλεγχο σε αυτό που βλέπουν, καλώντας τις πλατφόρμες να δώσουν προτεραιότητα στη ρητή ανατροφοδότηση από τους χρήστες, αντί να βασίζονται στην παρακολούθηση της συμπεριφοράς περιήγησής τους. Εάν ένας νεαρός χρήστης δηλώνει ότι δεν θέλει να δει ένα συγκεκριμένο είδος περιεχομένου, δεν θα πρέπει να συναντάται ξανά.
- Ανεπιθύμητη επαφή με αγνώστους: οι κατευθυντήριες γραμμές συνιστούν στις πλατφόρμες να ορίζουν εξ ορισμού ιδιωτικούς λογαριασμούς ανηλίκων —δηλαδή μη ορατούς σε χρήστες που δεν περιλαμβάνονται στον κατάλογο φίλων τους— ώστε να ελαχιστοποιείται ο κίνδυνος να έρχονται σε επαφή μαζί τους ξένοι στο διαδίκτυο.
Οι κατευθυντήριες γραμμές υιοθετούν μια προσέγγιση βάσει κινδύνου, όπως ο Νόμος για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες, αναγνωρίζοντας ότι οι επιγραμμικές πλατφόρμες ενδέχεται να ενέχουν διαφορετικούς τύπους κινδύνων για τους ανηλίκους, ανάλογα με τη φύση, το μέγεθος, τον σκοπό και τη βάση χρηστών τους. Οι πλατφόρμες θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι τα μέτρα που λαμβάνουν είναι κατάλληλα και δεν περιορίζουν δυσανάλογα ή αδικαιολόγητα τα δικαιώματα των παιδιών.
Πηγές