
Οι οθόνες είναι μέρος της καθημερινής ζωής των παιδιών: τηλεόραση, τάμπλετ, υπολογιστές, κινητά τηλέφωνα. Είναι φυσικό να προκαλείται ανησυχία στους γονείς για το πόση ώρα και με ποιον τρόπο τα παιδιά χρησιμοποιούν αυτές τις συσκευές.
Το κρίσιμο δεν είναι μόνο πόση ώρα περνούν τα παιδιά μπροστά σε μια οθόνη, αλλά τι βλέπουν και πώς αλληλεπιδρούν με αυτό. Η τεχνολογία δεν είναι από μόνη της «καλή» ή «κακή» — όλα εξαρτώνται από τον τρόπο χρήσης της. Δεν είναι οι ώρες μπροστά στην οθόνη που προβληματίζουν, αλλά η απουσία ποιοτικού περιεχομένου, καθοδήγησης και ουσιαστικής αλληλεπίδρασης.
Ο επιτρεπτός χρόνος δεν είναι μόνο θέμα αριθμών
Η παρατεταμένη και παθητική χρήση οθονών, χωρίς συμμετοχή, μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη σωματική και γνωστική ανάπτυξη του παιδιού. Ειδικότερα:
- Μπορεί να προκαλέσει κούραση στα μάτια, προβλήματα όρασης και έλλειψη σωματικής δραστηριότητας.
- Η υπερβολική χρήση ενδέχεται να μειώσει την κοινωνική αλληλεπίδραση και να επηρεάσει τη γλωσσική ανάπτυξη, ιδίως στα μικρότερα παιδιά.
- Το παιδί ενδέχεται να αντιγράψει ακατάλληλα πρότυπα συμπεριφοράς, αν το περιεχόμενο δεν είναι ποιοτικό.
Όταν η τεχνολογία γίνεται εργαλείο μάθησης
Αντί να “δαιμονοποιούμε” την τεχνολογία, μπορούμε να την εντάξουμε δημιουργικά στην καθημερινότητα του παιδιού. Έρευνες δείχνουν ότι:
- Εκπαιδευτικά προγράμματα με πλούσια αφήγηση και ήρεμο ρυθμό βοηθούν την ανάπτυξη της γλώσσας σε παιδιά 3–4 ετών.
- Ψηφιακές δραστηριότητες που έχουν σχεδιαστεί για παιδιά 4–6 ετών μπορούν να βελτιώσουν την προσοχή, τη μνήμη και τη σκέψη.
- Σε παιδιά με αυξημένες ανάγκες (όπως αυτισμό ή ψυχοκοινωνικές δυσκολίες), η σωστή χρήση της τεχνολογίας μπορεί να ενισχύσει την κοινωνική ένταξη και την αυτορρύθμιση.
Συστάσεις από τους ειδικούς
Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής:
- Παιδιά κάτω των 18 μηνών: καθόλου οθόνες (μόνο βιντεοκλήσεις).
- Παιδιά 18–24 μηνών: ποιοτικό περιεχόμενο, μόνο με συνοδεία ενήλικα.
- Παιδιά 2–5 ετών: έως 1 ώρα την ημέρα, με εκπαιδευτικό περιεχόμενο και παρουσία ενήλικα.
- Αποφυγή οθονών πριν τον ύπνο.
- Οι ενήλικες χρειάζεται να δίνουν το παράδειγμα καλής χρήσης τεχνολογίας.
Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ):
- Παιδιά 2–4 ετών: έως 1 ώρα την ημέρα.
- Παιδιά 5–17 ετών: έως 2 ώρες την ημέρα.
Ο ρόλος του γονέα
Η σχέση του παιδιού με την τεχνολογία μπορεί να γίνει ευκαιρία μάθησης και σύνδεσης. Τι μπορούμε να κάνουμε:
- Να είμαστε παρόντες όταν το παιδί χρησιμοποιεί οθόνες – να σχολιάζουμε, να ρωτάμε, να συζητάμε.
- Να προτείνουμε ποιοτικό περιεχόμενο: ήρεμα, εκπαιδευτικά βίντεο, ιστορίες με αφήγηση και θετικά πρότυπα.
- Να ενθαρρύνουμε το ελεύθερο παιχνίδι, την κίνηση, τη ζωγραφική, τη μουσική και τη φύση.
- Να βάζουμε σαφή όρια με αγάπη, χωρίς φωνές ή τιμωρίες.
- Να θυμόμαστε πως η οθόνη δεν αντικαθιστά τη σχέση – το παιδί έχει ανάγκη τον ενήλικα δίπλα του, όχι απλώς μια συσκευή μπροστά του.