H Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε τις εκθέσεις των εταιρειών Facebook, Google και Twitter, οι οποίες αφορούν την πρόοδο που σημειώθηκε τον Ιανουάριο του 2019 ως προς τις δεσμεύσεις τους για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης. Αυτές οι τρεις διαδικτυακές πλατφόρμες έχουν υπογράψει τον κώδικα δεοντολογίας για την παραπληροφόρηση και τους ζητήθηκε να υποβάλλουν μηνιαίες εκθέσεις σχετικά με τις ενέργειές τους ενόψει των εκλογών του Μαΐου 2019 για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Ειδικότερα, η Επιτροπή ζήτησε λεπτομερείς πληροφορίες για την παρακολούθηση της προόδου όσον αφορά τον έλεγχο της τοποθέτησης διαφημίσεων, τη διαφάνεια της πολιτικής διαφήμισης, το κλείσιμο των ψεύτικων λογαριασμών και τα συστήματα επισήμανσης αυτοματοποιημένων μποτ. Ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής και επίτροπος Ψηφιακής Ενιαίας Αγοράς Άντρους Άνσιπ, η επίτροπος Δικαιοσύνης, Καταναλωτών και Ισότητας των φύλων Βιέρα Γιούροβα, ο επίτροπος για την Ένωση Ασφάλειας Τζούλιαν Κινγκ και η επίτροπος Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας Μαρίγια Γκαμπριέλ προέβησαν στην παρακάτω κοινή δήλωση:

«Οι διαδικτυακές πλατφόρμες που υπέγραψαν τον κώδικα δεοντολογίας εφαρμόζουν τις πολιτικές τους στην Ευρώπη για τη στήριξη της ακεραιότητας των εκλογών. Οι πολιτικές αυτές συνίστανται σε έναν καλύτερο έλεγχο των τοποθετήσεων διαφήμισης, σε εργαλεία διαφάνειας για τις πολιτικές διαφημίσεις και σε μέτρα για τον εντοπισμό και την παρεμπόδιση μη αυθεντικών συμπεριφορών στις υπηρεσίες τους.

Ωστόσο, είναι ανάγκη να σημειωθεί μεγαλύτερη πρόοδος όσον αφορά τις δεσμεύσεις που ανέλαβαν οι διαδικτυακές πλατφόρμες για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης. Οι πλατφόρμες δεν έχουν παράσχει αρκετά στοιχεία από τα οποία να προκύπτει ότι νέες πολιτικές και εργαλεία αναπτύσσονται εγκαίρως και με επαρκείς πόρους σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Οι εκθέσεις παρέχουν ελάχιστες πληροφορίες σχετικά με τα πραγματικά αποτελέσματα των μέτρων που έχουν ήδη ληφθεί.

Τέλος, οι πλατφόρμες απέτυχαν να προσδιορίσουν συγκεκριμένους δείκτες αναφοράς που θα επέτρεπαν την παρακολούθηση και τη μέτρηση της προόδου στην ΕΕ. Η ποιότητα των παρεχόμενων πληροφοριών ποικίλλει από τον έναν υπογράφοντα τον κώδικα στον άλλο, ανάλογα με τους τομείς δεσμεύσεων που καλύπτει η κάθε έκθεση, γεγονός που καταδεικνύει σαφώς ότι υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης για όλους τους υπογράφοντες.

Οι προεκλογικές εκστρατείες ενόψει των ευρωεκλογών θα ξεκινήσουν ουσιαστικά τον Μάρτιο. Ενθαρρύνουμε τις πλατφόρμες να εντείνουν τις προσπάθειές τους, καθώς μας ανησυχεί ιδιαιτέρως η κατάσταση. Προτρέπουμε το Facebook, την Google και το Twitter να καταβάλουν περισσότερες προσπάθειες σε όλα τα κράτη μέλη για να συμβάλουν στη διασφάλιση της ακεραιότητας των εκλογών για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον Μάιο του 2019.

Ενθαρρύνουμε επίσης τις πλατφόρμες να ενισχύσουν τη συνεργασία τους με ελεγκτές γεγονότων και ακαδημαϊκούς ερευνητές για τον εντοπισμό εκστρατειών παραπληροφόρησης και για την ευρύτερη προβολή και διάδοση εξακριβωμένου περιεχομένου.»

Κύρια αποτελέσματα των εκθέσεων των υπογραφόντων:

• το Facebook δεν έχει αναφέρει τα αποτελέσματα των δραστηριοτήτων που αναλήφθηκαν τον Ιανουάριο για τον έλεγχο των τοποθετήσεων διαφημίσεων. Είχε ανακοινώσει νωρίτερα ότι τον Μάρτιο του 2019 θα είναι διαθέσιμο ένα πανευρωπαϊκό αρχείο για πολιτικές και θεματικές διαφημίσεις. Η έκθεση παρέχει ενημέρωση σχετικά με περιπτώσεις παρεμβολής τρίτων χωρών σε κράτη μέλη της ΕΕ, αλλά δεν αναφέρει πόσοι ψεύτικοι λογαριασμοί καταργήθηκαν λόγω κακόβουλων δραστηριοτήτων που στοχεύουν ειδικά την Ευρωπαϊκή Ένωση.

• η Google παρείχε στοιχεία σχετικά με τα μέτρα που ελήφθησαν κατά τη διάρκεια του Ιανουαρίου με σκοπό τη βελτίωση του ελέγχου των τοποθετήσεων διαφημίσεων στην ΕΕ, ανά κράτος μέλος. Ωστόσο, οι παράμετροι που παρασχέθηκαν δεν είναι αρκετά συγκεκριμένες και δεν διευκρινίζουν κατά πόσον τα μέτρα ελήφθησαν για την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης ή για άλλους λόγους (π.χ. παραπλανητική διαφήμιση). Στις 29 Ιανουαρίου, η Google δημοσίευσε νέα πολιτική για τις «εκλογικές διαφημίσεις» και θα ξεκινήσει τη δημοσίευση έκθεσης για τη διαφάνεια των πολιτικών διαφημίσεων, μόλις οι διαφημιστές αρχίσουν να προβάλλουν τέτοιες διαφημίσεις. Η Google δεν προσκόμισε στοιχεία που να αποδεικνύουν τη συγκεκριμένη εφαρμογή των πολιτικών της σχετικά με την ακεραιότητα των υπηρεσιών για τον Ιανουάριο.

• το Twitter δεν παρείχε παραμέτρους σχετικά με τις δεσμεύσεις του για τη βελτίωση του ελέγχου των τοποθετήσεων διαφημίσεων. Όσον αφορά τη διαφάνεια των πολιτικών διαφημίσεων, σε αντίθεση με όσα ανακοινώθηκαν στην έκθεση εφαρμογής του Ιανουαρίου, το Twitter ανέβαλε την απόφαση έως την έκθεση του Φεβρουαρίου. Όσον αφορά την ακεραιότητα των υπηρεσιών, το Twitter πρόσθεσε πέντε νέα σύνολα λογαριασμών, μεταξύ των οποίων πολλούς λογαριασμούς σε τρίτες χώρες, στο αρχείο ενδεχόμενων εξωτερικών επιχειρήσεων παραπληροφόρησης, το οποίο είναι διαθέσιμο στο κοινό και παρέχει δυνατότητα αναζήτησης, αλλά δεν ανέφερε παραμέτρους για τη μέτρηση της προόδου που έχει σημειωθεί.

Τα επόμενα βήματα

Οι σημερινές εκθέσεις καλύπτουν τα μέτρα που έλαβαν οι διαδικτυακές εταιρείες τον Ιανουάριο του 2019. Η επόμενη μηνιαία έκθεση, σχετικά με τις δραστηριότητες του Φεβρουαρίου, θα δημοσιευθεί τον Μάρτιο του 2019. Με τον τρόπο αυτόν, η Επιτροπή θα έχει τη δυνατότητα να επαληθεύσει την ύπαρξη αποτελεσματικών πολιτικών, πριν από τις ευρωεκλογές του Μαΐου 2019, για τη διασφάλιση του αδιάβλητου χαρακτήρα της εκλογικής διαδικασίας.

Έως τα τέλη του 2019, η Επιτροπή θα διενεργήσει διεξοδική αξιολόγηση της αρχικής δωδεκάμηνης περιόδου εφαρμογής του κώδικα. Εάν τα αποτελέσματα δεν αποδειχθούν ικανοποιητικά, η Επιτροπή μπορεί να προτείνει περαιτέρω δράσεις, μεταξύ άλλων ρυθμιστικού χαρακτήρα.

Ιστορικό

Η παρακολούθηση του κώδικα δεοντολογίας αποτελεί μέρος του σχεδίου δράσης κατά της παραπληροφόρησης, το οποίο εξέδωσε η Ευρωπαϊκή Ένωση τον περασμένο Δεκέμβριο, με σκοπό τη δημιουργία ικανοτήτων και την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών και των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, ώστε να αντιμετωπιστούν προληπτικά οι απειλές που θέτει η παραπληροφόρηση.

Οι υπογράφοντες που υπέβαλαν έκθεση δεσμεύτηκαν εθελοντικά όσον αφορά την εφαρμογή του κώδικα δεοντολογίας τον Οκτώβριο του 2018. Τον Ιανουάριο του 2019, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε τις πρώτες εκθέσεις που υπέβαλαν οι υπογράφοντες τον κώδικα δεοντολογίας για την παραπληροφόρηση. Σκοπός του κώδικα είναι να επιτευχθούν οι στόχοι που προβλέπονται στην ανακοίνωση της Επιτροπής του Απριλίου του 2018, με τον καθορισμό μιας σειράς δεσμεύσεων οι οποίες διαρθρώνονται γύρω από πέντε τομείς:

• Παρεμπόδιση των διαφημιστικών εσόδων για λογαριασμούς και ιστότοπους που διαστρεβλώνουν πληροφορίες και παροχή επαρκών εργαλείων ασφάλειας και πληροφοριών στους διαφημιστές αναφορικά με ιστότοπους που διακινούν περιεχόμενο παραπληροφόρησης.
• Πρόβλεψη δυνατότητας δημοσιοποίησης της πολιτικής διαφήμισης και καταβολή προσπαθειών για τη δημοσιοποίηση της διαφήμισης βάσει θέματος.
• Θέσπιση σαφούς και δημόσια διαθέσιμης πολιτικής σχετικά με την ταυτότητα και τα διαδικτυακά μποτ και λήψη μέτρων για το κλείσιμο ψεύτικων λογαριασμών.
• Ενημέρωση και παροχή εργαλείων για να βοηθούνται οι χρήστες να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις και να διευκολύνεται η πρόσβαση σε διαφορετικές απόψεις σχετικά με θέματα δημόσιου ενδιαφέροντος, ενώ, παράλληλα, θα δίνεται προτεραιότητα στις αξιόπιστες πηγές.
• Παροχή πρόσβασης σε δεδομένα, σύμφωνα με τους κανόνες προστασίας της ιδιωτικής ζωής, σε ερευνητές για την παρακολούθηση και την καλύτερη κατανόηση της διάδοσης και των επιπτώσεων της παραπληροφόρησης.

Μεταξύ Ιανουαρίου και Μαΐου 2019, η Επιτροπή διενεργεί στοχευμένη μηνιαία ενδιάμεση παρακολούθηση των ενεργειών στις οποίες προβαίνουν οι υπογράφοντες για την εφαρμογή των δεσμεύσεων του κώδικα, οι οποίες είναι οι πλέον συναφείς και επείγουσες για τη διασφάλιση της ακεραιότητας των εκλογών. Συγκεκριμένα: έλεγχος των τοποθετήσεων διαφημίσεων (δέσμευση 1)· πολιτικές και θεματικές διαφημίσεις (δεσμεύσεις 2 έως 4)· και ακεραιότητα των υπηρεσιών (δεσμεύσεις 5 & 6).

Επιπλέον, ο κώδικας δεοντολογίας συνδέεται στενά με τη σύσταση που περιλαμβάνεται στη δέσμη μέτρων για τις εκλογές την οποία ανακοίνωσε ο πρόεδρος Γιούνκερ στην ομιλία του για την κατάσταση της Ένωσης το 2018 και έχει ως στόχο να διασφαλιστεί η διεξαγωγή ελεύθερων, αδιάβλητων και ασφαλών εκλογών για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Τα μέτρα περιλαμβάνουν μεγαλύτερη διαφάνεια όσον αφορά τις πολιτικές διαφημίσεις στο διαδίκτυο και τη δυνατότητα επιβολής κυρώσεων για την παράνομη χρήση δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα με σκοπό να επηρεαστεί εσκεμμένα το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών. Ως εκ τούτου, τα κράτη μέλη οργάνωσαν εθνικά δίκτυα εκλογικής συνεργασίας των σχετικών αρχών (π.χ. αρχές με αρμοδιότητα σε θέματα εκλογών, κυβερνοασφάλειας, προστασίας των δεδομένων και επιβολής της νομοθεσίας) και όρισαν ένα σημείο επαφής το οποίο θα συμμετέχει στο δίκτυο εκλογικής συνεργασίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η πρώτη συνεδρίαση του εν λόγω δικτύου πραγματοποιήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2019 και η δεύτερη στις 27 Φεβρουαρίου 2019.

Περισσότερες πληροφορίες

Εκθέσεις των διαδικτυακών πλατφορμών

Δελτίο Τύπου: Μια Ευρώπη που προστατεύει: η ΕΕ εντείνει τη δράση κατά της παραπληροφόρησης

Ενημερωτικό δελτίο: Σχέδιο δράσης κατά της παραπληροφόρησης