Το διαδίκτυο και η τεχνολογία προσφέρουν απεριόριστες ευκαιρίες στα παιδιά και τους νέους να επικοινωνήσουν, να βρουν πληροφορίες και να ψυχαγωγηθούν, καθώς και να αποκτήσουν και να αναπτύξουν ψηφιακές δεξιότητες. Ωστόσο, αυτές οι εμπειρίες ενέχουν  κινδύνους και είναι σημαντικό για τους νέους και όσους εργάζονται μαζί τους να έχουν επίγνωση των κινδύνων που μπορεί να αντιμετωπίσουν στο διαδίκτυο και του τρόπου διαχείρισής τους. Αυτή η ενότητα θα διερευνήσει τους κινδύνους που ενδέχεται να αντιμετωπίσουν τα παιδιά και οι νέοι όταν χρησιμοποιούν τεχνολογικές και διαδικτυακές υπηρεσίες. Θα έχετε επίσης την ευκαιρία να εξετάσετε πώς αυτοί οι κίνδυνοι μπορεί να επηρεάσουν ένα παιδί ή ένα νεαρό άτομο, καθώς και γενικές συμβουλές που μπορούν να βοηθήσουν στην υποστήριξη ενός παιδιού ή ενός νέου ατόμου εάν συναντήσει κάτι ανησυχητικό ή ενοχλητικό στο διαδίκτυο.

Γιατί τα παιδιά και οι νέοι απολαμβάνουν την τεχνολογία και τις διαδικτυακές υπηρεσίες;

Πριν εξετάσουμε τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι νέοι στο διαδίκτυο, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε τις πολλές θετικές εμπειρίες και ευκαιρίες που προσφέρει το διαδίκτυο και οι τεχνολογίες:

• Ψυχαγωγία – Πρόσβαση σε διαδικτυακά παιχνίδια, βίντεο, μουσική και άλλες ψηφιακές ψυχαγωγικές δραστηριότητες.
• Επικοινωνία – Η τηλεδιάσκεψη, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η κοινή χρήση φωτογραφιών και άλλες υπηρεσίες ανταλλαγής μηνυμάτων επιτρέπουν στους νέους να παραμένουν συνδεδεμένοι με την οικογένεια και τους φίλους τους, να αλληλεπιδρούν και να συνεργάζονται με άλλους διαδικτυακούς χρήστες. Το σημαντικότερο είναι ότι οι διαδικτυακές πλατφόρμες μπορούν να προσφέρουν φωνή σε κάθε νέο που επιθυμεί να εκφραστεί.
• Ενημέρωση και εκπαίδευση – Πρόσβαση σε έκτακτες ειδήσεις, ενημερώσεις, πληροφορίες, συμβουλές και πλήθος περιεχομένου που επιτρέπει στους χρήστες να ενημερώνονται και να αποκτούν νέες δεξιότητες.
• Δημιουργικότητα – Οι διαδικτυακές πλατφόρμες και υπηρεσίες παρέχουν ευκαιρίες στους νέους να αναδείξουν τα ταλέντα και τις δεξιότητές τους και να συνεργαστούν με άλλους για να παράγουν περιεχόμενο.
• Προϊόντα και υπηρεσίες – Όπως οι ενήλικες, τα παιδιά και οι νέοι μπορούν να είναι καταναλωτές και να απολαμβάνουν το εύρος των επιλογών που μπορούν να προσφέρουν οι διαδικτυακές αγορές.

Τι πρέπει να γνωρίζω για τους κινδύνους και τις επιβλαβείς επιπτώσεις;

Εννοιολογικά, ο κίνδυνος είναι η πιθανότητα βλάβης, ενώ η βλάβη περιλαμβάνει μια σειρά από αρνητικές συνέπειες στη συναισθηματική, σωματική ή ψυχική ευημερία του παιδιού. (Livingstone, 2013). Η φύση του διαδικτυακού κινδύνου εξελίσσεται διαρκώς και, ενώ οι κίνδυνοι μπορούν να αναγνωριστούν ευρέως, ο αντίκτυπος αυτών των κινδύνων στα παιδιά και τους νέους μπορεί να ποικίλλει δραματικά ανάλογα με έναν μεγάλο αριθμό παραγόντων. Όταν εξετάζουμε εάν ένας διαδικτυακός κίνδυνος μπορεί να προκαλέσει βλάβη σε ένα μεμονωμένο παιδί, πρέπει να λάβουμε υπόψη τουλάχιστον τα ακόλουθα:

• Η φύση του κινδύνου (η πιθανότητα και η σοβαρότητα των πιθανών συνεπειών).
• Το ψηφιακό περιβάλλον στο οποίο εμφανίζεται (παιχνίδια, εφαρμογές, μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ιστότοποι, διαδικτυακά φόρουμ, livestreaming video κ.λπ.)
• Η τεχνολογία που χρησιμοποιείται για την πρόσβαση στο ψηφιακό περιβάλλον (υπολογιστής, smartphone, κονσόλα παιχνιδιών, φορητή συσκευή, Smart TV, συνδεδεμένη οικιακή συσκευή κ.λπ.)
• Πώς σχεδιάζεται και ρυθμίζεται το ψηφιακό περιβάλλον (έλεγχος απορρήτου, πρόσβαση σε βοήθεια και υποστήριξη).
• Ο ρόλος των άλλων χρηστών (ελευθερία επαφής με άλλους, μέθοδοι επικοινωνίας, επικρατούσες συμπεριφορές ή «νόρμες» στο ψηφιακό περιβάλλον).
• Κοινωνικοί παράγοντες που συνδέονται με ένα μεμονωμένο παιδί (εκπαίδευση, οικογένεια, κοινωνικά και πολιτισμικά πρότυπα, συμπεριφορά οικογένειας και άλλων γύρω από το παιδί, πολιτικές αντιλήψεις).
• Παράγοντες προστασίας ή ευπάθειας που συνδέονται με ένα μεμονωμένο παιδί (ηλικία, ανάπτυξη, φύλο, φυλή, κοινωνικοοικονομική κατάσταση, επίπεδο ψηφιακών δεξιοτήτων, εμπειρία, προσωπικότητα, αναπηρία και πρόσθετες ανάγκες).

Κίνδυνος εναντίον βλάβης: Μια άσκηση σκέψης

Όταν εξετάζουμε όλους τους παράγοντες της προηγούμενης ενότητας, γίνεται σαφές ότι ένας μεμονωμένος διαδικτυακός κίνδυνος μπορεί να επηρεάσει ένα παιδί πολύ διαφορετικά από ένα άλλο, ακόμα κι αν είναι της ίδιας ηλικίας, φύλου ή κοινωνικοοικονομικού υπόβαθρου.

Για να επισημάνετε αυτές τις μεμονωμένες διαφορές και για να σας βοηθήσουμε να εξετάσετε την οπτική σας σχετικά με τους διαδικτυακούς κινδύνους, προτείνουμε την παρακάτω δραστηριότητα:

(Σημείωση: ίσως θέλετε να εξερευνήσετε πρώτα τις παρακάτω ενότητες σχετικά με συγκεκριμένους κινδύνους και επιβλαβείς επιπτώσεις και μετά να επιστρέψετε για να πραγματοποιήσετε την άσκηση!)

Δραστηριότητα:

Αντιγράψτε ή σχεδιάστε το γράφημα που παρέχεται.

Σκεφτείτε ένα παιδί με το οποίο εργάζεστε αυτήν τη στιγμή.

Επιλέξτε μεταξύ 6-8 διαδικτυακών κινδύνων που πιστεύετε ότι σχετίζονται με αυτό το παιδί, με βάση τα όσα γνωρίζετε για αυτούς τους κινδύνους.

Σχεδιάστε αυτούς τους κινδύνους στο γράφημα, λαμβάνοντας υπόψη την πιθανότητα να αντιμετωπίσει αυτό το παιδί αυτόν τον κίνδυνο, έναντι της πιθανότητας να προκαλέσει βλάβη σε αυτό το παιδί.

Εξετάστε το γράφημά σας και σκεφτείτε τι σημαίνει για εσάς ως δάσκαλο.

Ακολουθούν ορισμένες πιθανές ερωτήσεις που πρέπει να ληφθούν υπόψη:

• Εάν η διδασκαλία σας επικεντρώνεται σε κινδύνους που είναι λιγότερο πιθανοί αλλά πολύ επιβλαβείς (όπως η σεξουαλική εκμετάλλευση παιδιών) ή κινδύνους που είναι πολύ πιο διαδεδομένοι αλλά φέρουν πολύ χαμηλότερο επίπεδο πιθανής βλάβης (όπως η παραβίαση του λογαριασμού ενός παιδιού σε ένα δωρεάν διαδικτυακό παιχνίδι).
• Θα σχεδιάζατε τους κινδύνους με τον ίδιο τρόπο για ένα άλλο παιδί με το οποίο συνεργάζεστε; Γιατί ναι / γιατί όχι;
• Εάν ζητούσατε από το παιδί να σχεδιάσει τους κινδύνους στο γράφημα, θα τους σχεδίαζε με παρόμοιο τρόπο με εσάς; (Εάν χρειαστεί, μπορείτε να ζητήσετε από ένα παιδί να το κάνει και να συγκρίνετε τα αποτελέσματα!)
• Εάν ζητούσατε από έναν συνάδελφο να σχεδιάσει τους κινδύνους για το ίδιο παιδί, θα κατέληγε στα ίδια συμπεράσματα;

Ελπίζουμε ότι αυτή η άσκηση σας βοήθησε να αναγνωρίσετε ότι η ευπάθεια στο διαδίκτυο μπορεί να σημαίνει διαφορετικά πράγματα για διαφορετικά άτομα. Επομένως, οι απόψεις και οι εμπειρίες ενός παιδιού είναι εξαιρετικά πολύτιμες για να αντιληφθούμε τους κινδύνους που αντιμετωπίζει στο διαδίκτυο.

Αφιερώνοντας χρόνο για να εξοικειωθείτε με τους κινδύνους που μπορεί να επηρεάσουν τα παιδιά με τα οποία συνεργάζεστε, μπορεί να σας βοηθήσει να τα υποστηρίξετε καλύτερα στην αναγνώριση και διαχείριση των κινδύνων, καθώς και να σας ενθαρρύνει στο να γίνετε πηγή υποστήριξης εάν το χρειάζονται.

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζουν οι νέοι στο διαδίκτυο;

Αυτή η ενότητα θα σκιαγραφήσει και θα συνοψίσει έναν αριθμό διαφορετικών διαδικτυακών κινδύνων. Ορισμένοι κίνδυνοι είναι εξαιρετικά περίπλοκοι και μπορεί να απαιτούν περαιτέρω μελέτη και έρευνα για την πλήρη κατανόησή τους. Μερικοί από τους κινδύνους που έχουν εντοπιστεί μπορεί να προκύψουν με διάφορους τρόπους και σε διαφορετικά πλαίσια, και μερικοί είναι πιο κατανοητοί από άλλους. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τον ρόλο του παιδιού σε καθεμία από τις κατηγορίες. Tα παιδιά δεν είναι παθητικοί χρήστες που απλώς στοχεύουν και επηρεάζονται από διαδικτυακούς κινδύνους, συχνά παίζουν ενεργό ρόλο στην αλληλεπίδραση με αυτούς τους κινδύνους (θετικά και αρνητικά) και μπορεί να έχουν το ρόλο του δράστη σε ορισμένα πλαίσια (όπως αποπλάνηση, εκφοβισμός, συμπεριφορά μίσους και σεξουαλική παρενόχληση). Ακολουθεί μια σύνοψη των κύριων κινδύνων για τα παιδιά (Περιεχόμενο, Επικοινωνία, Συμπεριφορά και Εμπλοκή):

Περιεχόμενο

• Επιθετικό – Βίαιο περιεχόμενο που παρουσιάζεται σε βίντεο, εικόνες ή βιντεοπαιχνίδια. Περιεχόμενο που εκφράζει μίσος (ρητορική μίσους όπως ρατσισμός, ομοφοβία, τρανσφοβία, ξενοφοβία κ.λπ.) Εξτρεμιστικό περιεχόμενο που προωθεί ακραίες ιδέες ή αξίες.
• Σεξουαλικό – Πορνογραφικό περιεχόμενο (συμπεριλαμβανομένων των παράνομων μορφών), σεξουαλικό περιεχόμενο, περιεχόμενο που ενισχύει τα στερεότυπα για τα σώματα και τους πολιτισμούς.
• Αξίες – Παραπληροφόρηση (ανακριβής αλλά χωρίς σκοπό να εξαπατήσει), παραπληροφόρηση (ανακριβής με σκοπό την εξαπάτηση), ψευδείς ειδήσεις, clickbait, ακατάλληλες διαδικτυακές διαφημίσεις, αναρτήσεις ή email. Περιεχόμενο που δημοσιεύεται από άλλους χρήστες που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τις απόψεις και τις στάσεις ενός παιδιού.

Επικοινωνία

• Επιθετική – Ανεπιθύμητη επαφή με αγνώστους ή γνωστούς χρήστες, παρενόχληση και παρακολούθηση. Ρητορική μίσους προς ένα παιδί. Η ανεπιθύμητη ή υπερβολική παρενόχληση από έναν ενήλικα χρήστη που πιέζει ένα παιδί να κοινοποιεί τακτικά την τοποθεσία του ή την πρόσβαση στο περιεχόμενό του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
• Σεξουαλική – Σεξουαλική παρενόχληση, αποπλάνηση και εκμετάλλευση. Δημιουργία και διανομή υλικού σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών (CSAM). Οι περισσότερες συμπεριφορές αυτής της κατηγορίας είναι παράνομες.
• Αξίες – Χειραγώγηση παιδιών προς ακραίες ή επικίνδυνες ιδεολογίες και έννοιες, ριζοσπαστικοποίηση και στρατολόγηση σε ακραία καθεστώτα ή ομάδες.

Συμπεριφορά

• Επιθετική – Διαδικτυακός εκφοβισμός, ρητορική μίσους και άλλες μορφές ανάλογης συμπεριφοράς μεταξύ παιδιών. Αυτό θα μπορούσε επίσης να περιλαμβάνει παρενόχληση, καταδίωξη και παρακολούθηση. Οι κίνδυνοι θα μπορούσαν επίσης να περιλαμβάνουν υπονόμευση της διαδικτυακής φήμης άλλου χρήστη ή διαμοιρασμός των ιδιωτικών προσωπικών του δεδομένων δημόσια με κακόβουλη πρόθεση (συχνά γνωστή ως doxing).
• Σεξουαλική – Σεξουαλική παρενόχληση, σεξουαλικές πιέσεις και διαμοιρασμός σεξουαλικού περιεχομένου που παράγεται από νέους (συχνά αναφέρεται ως sexting).
• Αξίες – Συμμετοχή σε κοινότητες, συζητήσεις και εμπειρίες που ενδέχεται να παρουσιάζουν κίνδυνο πρόκλησης βλάβης στον εαυτό τους ή σε άλλους (όπως αυτοτραυματισμός, ακραίες θεωρίες συνωμοσίας κ.λπ.) Οι δυσμενείς πιέσεις από τους συνομηλίκους μπορεί να περιλαμβάνουν τη συμμετοχή σε διαδικτυακές προκλήσεις ή τη συμμετοχή ή την υποστήριξη συμπεριφορών μεγαλύτερου κινδύνου (για παράδειγμα, λαμβάνοντας μέρος σε ένα άκρως αμφιλεγόμενο κοινωνικό ζήτημα, δημόσια υποστήριξη της χρήσης απαγορευμένων ουσιών κ.λπ.)

Εμπλοκή

• Επιθετική – Προσπάθειες κλοπής προσωπικών δεδομένων, χρημάτων ή περιουσιακών στοιχείων, κλοπή ταυτότητας, απάτη, phishing, πειρατεία, εκβιασμός, χρήση κακόβουλου λογισμικού όπως ιοί και trojans.
• Σεξουαλική – Εμπορία παιδιών, σεξουαλική κακοποίηση παιδιών, κακοποίηση ή βλάβη παιδιών για οικονομικό όφελος.
• Αξίες – Τζόγος (και προώθηση συμπεριφορών τζόγου στα παιδιά), filter bubbles όπου τα παιδιά βλέπουν και βιώνουν μόνο ό,τι οι διαδικτυακές πλατφόρμες θεωρούν ότι σχετίζονται με αυτά, στόχευση (όπου τα παιδιά μπορούν να εντοπιστούν άμεσα και να επηρεαστούν από διαδικτυακές υπηρεσίες με βάση τα συλλεγμένα προσωπικά δεδομένα). Τα σκοτεινά μοτίβα (dark patterns) σχετίζονται με τεχνικές πειστικού σχεδιασμού που ενθαρρύνουν τους χρήστες να ξοδεύουν περισσότερο χρόνο σε ένα παιχνίδι ή εφαρμογή ή τους πιέζουν/πείθουν να κάνουν αγορές.

Άλλα θέματα

• Παραβιάσεις απορρήτου – Αυτές θα μπορούσαν να είναι παραβιάσεις του απορρήτου από άλλους διαδικτυακούς χρήστες (απόκτηση πρόσβασης σε προσωπικά δεδομένα μέσω πειρατείας ή πίεσης), από ιδρύματα (όπως οι κυβερνήσεις που συλλέγουν λεπτομερή δεδομένα σχετικά με τις διαδικτυακές δραστηριότητες των πολιτών τους χωρίς αιτιολόγηση) ή από εμπορικούς φορείς (εταιρείες συλλογής και χρήση μη αναγκαίων προσωπικών δεδομένων μέσω της υπηρεσίας τους).
• Κίνδυνοι σωματικής και ψυχικής υγείας – Η χρήση της τεχνολογίας και των διαδικτυακών υπηρεσιών μπορεί να συνδέεται με λιγότερο δραστήριο τρόπο ζωής και με μεγαλύτερο κίνδυνο παχυσαρκίας. Η υπερβολική ή προβληματική χρήση μπορεί να οδηγήσει σε εθισμό σε σπάνιες περιπτώσεις. Ο αντίκτυπος της χρήσης της ψηφιακής τεχνολογίας και των διαδικτυακών υπηρεσιών μπορεί να επηρεάσει την αίσθηση του εαυτού και της ταυτότητας ενός ατόμου, καθώς και να επιφέρει επιπτώσεις στις σχέσεις και τα συναισθήματα του.
• Ανισότητες και διακρίσεις – Αυτό μπορεί να συμβεί σε ατομικό επίπεδο μεταξύ των χρηστών, καθώς και σε θεσμικό και εμπορικό επίπεδο. Η τεχνητή νοημοσύνη (AI) και οι αλγόριθμοι ενδέχεται να κάνουν άδικες διακρίσεις εις βάρος των χρηστών βάσει διαδικτυακών συμπεριφορών ή προφίλ. Ορισμένα τρωτά σημεία μπορεί να αυξηθούν και να αξιοποιηθούν στο διαδίκτυο (για παράδειγμα, τα παιδιά με αυτισμό μπορεί να είναι πιο ευάλωτα σε εξαναγκασμό ή χειραγώγηση) και η πρόσβαση/χρήση της τεχνολογίας μπορεί να ενισχύσει τις κοινωνικές ανισότητες (όπως το ψηφιακό χάσμα που επισημάνθηκε κατά την πανδημία COVID-19, όπου δεν ήταν όλα τα παιδιά σε θέση να έχουν πρόσβαση και να συμμετάσχουν στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση λόγω έλλειψης τεχνολογίας ή συνδεσιμότητας).

Ποιοι κίνδυνοι σχετίζονται με τα παιδιά/τους νέους με τους οποίους εργάζομαι;

Δραστηριότητα:

Ένας καλός τρόπος για να εξοικειωθείτε με τους κινδύνους που περιγράφονται στην ταξινόμηση CO:RE είναι να εξετάσετε ποιοι κίνδυνοι σχετίζονται με τα παιδιά/τους νέους με τους οποίους εργάζεστε. Αντιγράψτε ή σχεδιάστε το παρακάτω γράφημα και αποφασίστε ποιες ηλικιακές ομάδες επηρεάζονται από καθέναν από τους κινδύνους που περιγράφονται παραπάνω. Μπορεί να πιστεύετε ότι ορισμένοι κίνδυνοι είναι πιο σχετικοί ή πιθανό να προκύψουν με μεγαλύτερους χρήστες στο διαδίκτυο (όπως άτομα ηλικίας 13 ετών και άνω) ή ότι ένας κίνδυνος σχετίζεται με όλους τους διαδικτυακούς χρήστες (για παράδειγμα, η πειρατεία είναι ένας κίνδυνος που σχετίζεται με οποιονδήποτε χρήστη διαθέτει διαδικτυακό λογαριασμό ή συσκευή, ανεξαρτήτως ηλικίας). 

Ποιες είναι οι πιθανές επιπτώσεις αυτών των κινδύνων;

Όπως τονίστηκε παραπάνω, υπάρχει ένας αριθμός παραγόντων που μπορούν να επηρεάσουν το εάν ένας κίνδυνος οδηγεί σε επιβλαβείς επιπτώσεις σε ένα άτομο. Διαφορετικοί κίνδυνοι ενέχουν τη δυνατότητα για διαφορετικές μορφές βλάβης. Παρακάτω είναι μια περίληψη μιας σειράς διαφορετικών επιβλαβών επιπτώσεων που θα μπορούσε να βιώσει ένα παιδί.

• Σωματική ασφάλεια – Απειλή ή άσκηση βίας ή κακοποίηση.
• Σωματική υγεία – Μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στη διατροφή, το βάρος, τη στάση του σώματος, την όραση.
• Ψυχική υγεία – Πιθανές επιπτώσεις στην ταυτότητα, άγχος, κατάθλιψη κ.λπ.
• Συναισθηματική σταθερότητα – Επίδραση στις ικανότητες ρύθμισης των συναισθημάτων ή διαδικτυακές εμπειρίες που οδηγούν σε έντονες συναισθηματικές καταστάσεις.
• Συμπεριφορές και στάσεις – Επιπτώσεις στη στάση απέναντι στον εαυτό του και στους άλλους, απέναντι στον κίνδυνο, μη υγιείς συμπεριφορές, συμπεριφορές που βλάπτουν τον εαυτό του.
• Σχέσεις – Επιπτώσεις στις φιλίες, τη δημιουργία και τη διατήρηση σχέσεων, τη δημιουργία κοινωνικών επαφών ή την αλληλεπίδραση με άλλους.
• Φήμη – Επίδραση στη φήμη (online και offline) που μπορεί να επηρεάσει περαιτέρω τις τρέχουσες και μελλοντικές ευκαιρίες στη ζωή του (εκπαίδευση, σταδιοδρομία κ.λπ.)
• Προσωπικά δεδομένα – Κλοπή ή εκμετάλλευση προσωπικών δεδομένων με αποτέλεσμα την ανάγκη αλλαγής στοιχείων (αριθμοί τηλεφώνου, διεύθυνση) ή εύρεση τρόπων περιορισμού των επιπτώσεων.
• Τεχνικά θέματα – Ζημιά ή καταστροφή συσκευών μέσω κακόβουλου λογισμικού, πειρατείας και επικίνδυνων τροποποιήσεων.
• Οικονομική απώλεια – Απώλεια χρημάτων ή περιουσιακών στοιχείων ως αποτέλεσμα εκμετάλλευσης, πειρατείας ή πλαστοπροσωπίας. Οικονομικές επιπτώσεις από συμπεριφορές τυχερών παιχνιδιών ή προβληματικές αγορές μέσω διαδικτύου.
  

Πώς μπορώ να υποστηρίξω τα παιδιά/τους νέους με τους οποίους εργάζομαι;

Μπορεί να αισθάνεστε ότι είστε αδύναμοι να υποστηρίξετε τα παιδιά ή τους νέους με τους οποίους εργάζεστε, αλλά υπάρχουν τρόποι για να τα βοηθήσετε να απολαύσουν θετικές διαδικτυακές εμπειρίες. Ακολουθούν μερικές γενικές συμβουλές που μπορείτε να δώσετε στους μαθητές σας για να τους βοηθήσετε να εντοπίσουν, να διαχειριστούν και να ανταποκριθούν σε διαδικτυακούς κινδύνους:

• Μιλήστε σε κάποιον – Μία συμβουλή που ισχύει για όλους τους χρήστες του διαδικτύου, ανεξαρτήτως ηλικίας: εάν ανησυχείτε, αναστατώνεστε ή επηρεάζεστε αρνητικά από κάτι που βλέπετε ή βιώνετε στο διαδίκτυο, μιλήστε σε κάποιον γι’ αυτό. Για τα μικρότερα παιδιά, αυτό μπορεί να σημαίνει την αναζήτηση υποστήριξης σε έναν έμπιστο ενήλικα, όπως έναν γονέα/δάσκαλο. Για άλλους νέους, η αναζήτηση υποστήριξης σε έναν έμπιστο ενήλικα είναι πάντα ένα καλό βήμα, αλλά μπορεί επίσης να βασίζονται σε φίλους, μέλη της ευρύτερης οικογένειας ή άλλες πηγές υποστήριξης, όπως γραμμές βοήθειας. Η αναζήτηση βοήθειας είναι το πρώτο σημαντικό βήμα για την επίλυση ενός προβλήματος.
• Χρησιμοποιήστε τα διαθέσιμα εργαλεία – Πολλές εφαρμογές, παιχνίδια και διαδικτυακοί χώροι περιλαμβάνουν όλο και περισσότερο εργαλεία που βοηθούν τους χρήστες να διαχειρίζονται την εμπειρία τους. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν ρυθμίσεις απορρήτου που περιορίζουν την επαφή με άλλους ή περιορίζουν το τι μπορούν να δουν οι άλλοι για εσάς, φίλτρα που μπορούν να διαχειριστούν ό,τι βλέπετε και αντιμετωπίζετε σε μια διαδικτυακή πλατφόρμα ή εργαλεία που θα σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε ζητήματα (όπως αποκλεισμός/σίγαση και αναφορά). Η ενθάρρυνση των μαθητών σας να κατανοήσουν και να χρησιμοποιήσουν αυτά τα εργαλεία μπορεί να τους βοηθήσει να προστατεύσουν τον εαυτό τους και επίσης να υποστηρίξουν άλλους που χρειάζονται βοήθεια στο διαδίκτυο.
• Συζητήστε τακτικά τις διαδικτυακές εμπειρίες και τους κινδύνους – Η δημιουργία τακτικών ευκαιριών για συνομιλία σχετικά με συγκεκριμένους κινδύνους και διαδικτυακές εμπειρίες μπορεί να βοηθήσει τους μαθητές σας (και εσάς) να κατανοήσουν καλύτερα τη φύση των κινδύνων και τι μπορούν να κάνουν για να προστατεύσουν τον εαυτό τους και τους άλλους στο διαδίκτυο. Η τοποθέτηση ερωτήσεων όπως «Και αν…;» και η χρήση σεναρίων μπορεί επίσης να βοηθήσει τους μαθητές σας να εξετάσουν διαφορετικές πιθανότητες και αποτελέσματα χωρίς να χρειάζεται να τις βιώσουν από πρώτο χέρι.
• Να είστε ανοιχτόμυαλοι – Ως ενήλικας, η εμπειρία σας στο διαδίκτυο διαφέρει από αυτή των μαθητών σας. Ακόμα κι αν χρησιμοποιούσατε το διαδίκτυο ως παιδί, οι εμπειρίες σας τότε είναι πιθανότατα πολύ διαφορετικές από τις εμπειρίες των νέων του σήμερα. Έχετε ανοιχτό μυαλό όταν συζητάτε τους διαδικτυακούς κινδύνους με τους μαθητές σας – μπορεί να αναγνωρίσουν και να αντιδράσουν σε αυτούς τους κινδύνους με πολύ διαφορετικό τρόπο από εσάς (ή με διαφορετικό τρόπο από το πώς θα περιμένατε να συμπεριφερθούν). Αυτό δε σημαίνει ότι η προσέγγιση ή οι απαντήσεις τους είναι λάθος! Το να αφιερώνετε χρόνο για να κατανοήσετε και να εργαστείτε από τη σκοπιά τους είναι ο καλύτερος τρόπος για να τους υποστηρίξετε να ζήσουν θετική και υπεύθυνη ψηφιακή ζωή.
• Μάθετε από πού μπορείτε να λάβετε βοήθεια – Όπως είναι σημαντικό για τους μαθητές σας να γνωρίζουν από πού μπορούν να λάβουν βοήθεια για διαδικτυακά ζητήματα, είναι εξίσου σημαντικό για εσάς να γνωρίζετε πού να αναζητήσετε περαιτέρω βοήθεια και συμβουλές εάν κάποιος μαθητής σας αποκαλύψει ένα ζήτημα. Βεβαιωθείτε ότι γνωρίζετε που μπορείτε να αναζητήσετε υποστήριξη στο σχολείο, στην περιοχή σας και σε εθνικό επίπεδο. Το  Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου μπορεί επίσης να σας υποστηρίξει.
• Σκεφτείτε θετικά! – Είναι σημαντικό να διατηρείτε τις ψηφιακές εμπειρίες στις σωστές διαστάσεις. Δεν επηρεάζονται συνεχώς όλα τα παιδιά από όλους τους κινδύνους και δεν οδηγούν όλες οι αλληλεπιδράσεις σε βλάβη. Για τα περισσότερα παιδιά, η συντριπτική πλειοψηφία των διαδικτυακών εμπειριών τους είναι απίστευτα θετικές και ευχάριστες! Λάβετε αυτό υπόψη όταν συζητάτε και διδάσκετε την ασφάλεια στο διαδίκτυο. Η λήψη μιας θετικής προοπτικής και προσέγγισης θα εμπνεύσει και θα ενδυναμώσει τους μαθητές σας να κάνουν το ίδιο.

Τι ακολουθεί?

• Συνεχίστε να μαθαίνετε – Πολλοί από τους κινδύνους που εντοπίζονται σε αυτήν την ενότητα απαιτούν περαιτέρω επεξήγηση και ο καθένας συνοδεύεται από την ανάγκη για συγκεκριμένες συμβουλές και εκτιμήσεις.
• Σκεφτείτε την προσέγγισή σας – Αν δεν το έχετε κάνει ήδη, ρίξτε μια ματιά στη μαθησιακή ενότητα «Διδασκαλία διαδικτυακής ασφάλειας, ψηφιακού γραμματισμού και ψηφιακής ιθαγένειας σε σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης». Αυτή η ενότητα θα σας βοηθήσει να σκεφτείτε πώς να διδάξετε καλύτερα τους μαθητές σας σχετικά με αυτούς τους σημαντικούς τομείς.
• Συμπεριλάβετε και τους συναδέλφους σας – Η πιο αποτελεσματική εκπαιδευτική προσέγγιση για την ασφάλεια στο διαδίκτυο είναι αυτή που περιλαμβάνει ολόκληρη τη σχολική κοινότητα. Ανατρέξτε στην ενότητα «Προσεγγίζοντας το σχολείο ολιστικά» για να κατανοήσετε πώς να αναπτύξετε και να εφαρμόσετε μια επιτυχημένη προσέγγιση για ολόκληρο το σχολείο για την προώθηση και τη διδασκαλία της διαδικτυακής ασφάλειας.

Πηγή: BIK Teacher corner