Το “Grooming” αναφέρεται στις «ενέργειες που γίνονται σκόπιμα από κάποιον για να γίνει φίλος και να δημιουργήσει μια συναισθηματική σχέση με ένα παιδί, για να μειωθούν οι αναστολές του παιδιού για σεξουαλική δραστηριότητα».  

Η αυξανόμενη παρουσία των παιδιών στους διαδικτυακούς χώρους, έχει οδηγήσει σε σημαντική αύξηση των περιπτώσεων διαδικτυακής αποπλάνησης. Οι τεχνολογικές εξελίξεις έχουν διευκολύνει τους παραβάτες να ανταλλάσσουν την τεχνογνωσία τους σε διαφορετικές πλατφόρμες και να μοιράζονται τις γνώσεις τους σχετικά με τον τρόπο προσέλκυσης παιδιών στο Διαδίκτυο (Belgian Federal Police, 2021). Λόγω της ταχείας ανάπτυξης νέων πλατφορμών μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ο έλεγχος της διαδικτυακής ασφάλειας των παιδιών γίνεται πιο δύσκολος. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο γίνεται όλο και πιο σημαντικό να μπορούμε να αναγνωρίζουμε και να αποτρέπουμε τη διαδικτυακή αποπλάνηση στα αρχικά στάδια.

Η αποπλάνηση, στις περισσότερες περιπτώσεις, είναι μια υφέρπουσα διαδικασία που αναπτύσσεται σε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Αυτό το χαρακτηριστικό είναι που την κάνει τόσο επικίνδυνη και δύσκολη να εντοπιστεί στα αρχικά στάδια. Οι δράστες τείνουν να στοχοποιούν παιδιά του στενού τους κύκλου ή να επικοινωνούν με παιδιά στο διαδίκτυο δημιουργώντας ψεύτικα προφίλ. Αφού εδραιώσουν εμπιστοσύνη μέσω της συνεχούς προσοχής και δημιουργήσουν την εμφάνιση μιας φιλικής ή ακόμα και ρομαντικής σχέσης, οι δράστες θα αρχίσουν να σεξουαλοποιούν τη σχέση, συχνά υποκινώντας το παιδί να δημιουργήσει και να μοιραστεί προσωπικό περιεχόμενο που δημιουργείται από τον εαυτό του. Οι εικόνες χρησιμοποιούνται στη συνέχεια από τον δράστη για να εκβιάσει το παιδί για ακόμη περισσότερο περιεχόμενο και να συνεχίσει την καταχρηστική σχέση. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το περιεχόμενο που δημιουργείται από το παιδί διανέμεται από τον δράστη σε ιστότοπους φιλοξενίας υλικού σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών (CSAM) ή μοιράζεται με άλλους παραβάτες για να δημιουργήσει ψεύτικα προφίλ, να εξαπατήσει και να παρακινήσει άλλα παιδιά στο διαδίκτυο.

Οι συνέπειες
Τα παιδιά που έχουν πέσει θύματα και έχουν βιώσει αποπλάνηση είναι πιθανό να υποφέρουν από σοβαρά μακροπρόθεσμα προβλήματα ψυχικής υγείας όπως άγχος, κατάθλιψη, μετατραυματικό στρες και σκέψεις αυτοκτονίας. Ειδικά τα παιδιά που έχουν παρακινηθεί να δημιουργήσουν και να μοιραστούν περιεχόμενο του εαυτού τους τείνουν να νιώθουν πολλή ντροπή και να κατηγορούν τον εαυτό τους για την κακοποίηση. Ως εκ τούτου, δεν έχει σημασία αν η κακοποίηση έλαβε χώρα εκτός σύνδεσης ή εάν όλη η αλληλεπίδραση μεταξύ του δράστη και του παιδιού πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά. Τα παιδιά μπορούν να επηρεαστούν σοβαρά από την αποπλάνηση, ακόμη κι όταν δεν έχει υπάρξει προσωπική επαφή, γι’ αυτό είναι σημαντικό να παρέμβετε το συντομότερο δυνατό.

Ενώ όλα τα παιδιά, ανεξάρτητα από το κοινωνικό, θρησκευτικό ή εθνικό τους υπόβαθρο μπορούν να στοχοποιηθούν από μια διαδικτυακή απόπειρα αποπλάνησης, ορισμένα δημογραφικά στοιχεία αποτελούν στατιστικά πιο συχνά στόχο των δραστών. Κορίτσια, ηλικίας μεταξύ 13 και 17 ετών, παιδιά της LBGTQ κοινότητας, καθώς και παιδιά με αυξημένες ευπάθειες, όπως νοητικές ή σωματικές αναπηρίες, είναι πιο πιθανό να στοχοποιηθούν.

Πώς μπορούμε να προστατεύσουμε τα παιδιά;
Καθώς η αποπλάνηση εξελίσσεται σε ένα συντριπτικά ψηφιακό ζήτημα, γίνεται ολοένα και πιο σημαντικό να εκπαιδεύσουμε τα παιδιά πώς να πλοηγούνται με ασφάλεια στο διαδίκτυο. Καθώς το διαδίκτυο είναι ως επί το πλείστον προσβάσιμο από το σπίτι, η χρήση του διαδικτύου μπορεί να φαίνεται ένας ασφαλής χώρος για τα παιδιά – είναι σημαντικό όμως να τονίσουμε στα παιδιά ότι η χρήση του διαδικτύου μπορεί να είναι επικίνδυνη και ότι πρέπει να το χρησιμοποιούν με προσοχή. Οι εκπαιδευτικοί, οι κηδεμόνες και οι ομάδες γονέων πρέπει να ενημερωθούν για τα εργαλεία και τις τεχνικές που χρησιμοποιούν οι δράστες για να μπορούν να εντοπίζουν τα σημάδια από νωρίς και να παρεμβαίνουν αμέσως μόλις υποψιαστούν ακατάλληλη επαφή.

Εάν πιστεύετε ότι εσείς ή κάποιος που γνωρίζετε μπορεί να πέσει θύμα περιποίησης, είναι σημαντικό να θυμάστε ότι δεν είναι λάθος του θύματος και ότι υπάρχει διαθέσιμη βοήθεια.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το πώς να εντοπίσετε την αποπλάνηση και να κρατήσετε το παιδί σας ασφαλές ή για να αναζητήσετε επαγγελματική βοήθεια, επικοινωνήστε με την γραμμή βοήθειας Help-line.gr στο 2106007686.