Κατευθυντήριες οδηγίες από την Ε.Ε για την προστασία των ανηλίκων στο διαδίκτυο
line
#DSA

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε νέες κατευθυντήριες οδηγίες  για την προστασία των ανηλίκων στο πλαίσιο της Πράξης για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (DSA), με στόχο να διασφαλιστεί ένα πιο ασφαλές και υγιές διαδικτυακό περιβάλλον για παιδιά και εφήβους.

 Περιγράφονται συγκεκριμένα μέτρα που μπορούν να λάβουν οι ψηφιακές πλατφόρμες για να προστατεύσουν τους νέους χρήστες από κινδύνους όπως η αθέμιτη προσέγγιση, το επιβλαβές περιεχόμενο, οι εθιστικές συμπεριφορές, ο κυβερνοεκφοβισμός και οι παραπλανητικές εμπορικές πρακτικές.

 

Τι προβλέπεται:

Οι οδηγίες ισχύουν για όλες τις μεγάλες επιγραμμικές πλατφόρμες που έχουν πρόσβαση ανήλικοι  και περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων:

  • Ρύθμιση των λογαριασμών των ανηλίκων σε ιδιωτικούς από προεπιλογή, ώστε οι προσωπικές τους πληροφορίες, τα δεδομένα και το περιεχόμενο των κοινωνικών μέσων να αποκρύπτονται από εκείνους με τους οποίους δεν συνδέονται για να μειωθεί ο κίνδυνος ανεπιθύμητης επαφής με αγνώστους.
  • Τροποποίηση των συστημάτων συστάσεων των πλατφορμών για τη μείωση του κινδύνου να αντιμετωπίσουν τα παιδιά επιβλαβές περιεχόμενο ή να παγιδεύονται σε μονόπλευρες ροές παρόμοιου περιεχομένου («rabbit holes»). Αυτό περιλαμβάνει την προτροπή προς τις πλατφόρμες να δίνουν προτεραιότητα στις προτιμήσεις που αποκαλύπτουν τα ίδια τα παιδιά με τις ενέργειες τους (π.χ. τι επιλέγουν ή απορρίπτουν) και όχι στα αυτοματοποιημένα δεδομένα πλοήγησης καθώς και την ενίσχυση της δυνατότητας των παιδιών να ελέγχουν και να διαμορφώνουν το περιεχόμενο που τους προβάλλεται.
  • Ενίσχυση της δυνατότητας των παιδιών να μπλοκάρουν ή να αποφεύγουν οποιονδήποτε χρήστη, καθώς και να αποτρέπουν την προσθήκη τους σε ομάδες χωρίς τη ρητή συγκατάθεσή τους. Τέτοια μέτρα μπορούν να συμβάλουν ουσιαστικά στην πρόληψη περιστατικών διαδικτυακού εκφοβισμού.
  • Απαγόρευση της δυνατότητας λήψης ή αποθήκευσης στιγμιότυπων οθόνης από περιεχόμενο που αναρτούν ανήλικοι, προκειμένου να αποτραπεί η ανεπιθύμητη διανομή προσωπικού ή σεξουαλικού υλικού και να μειωθεί ο κίνδυνος σεξουαλικού εκβιασμού.
  • Απενεργοποίηση από προεπιλογή λειτουργιών που ενθαρρύνουν την υπερβολική χρήση, όπως τα νήματα συνομιλίας, το εφήμερο περιεχόμενο, οι ενδείξεις ανάγνωσης, η αυτόματη αναπαραγωγή και οι ειδοποιήσεις ώθησης (push notifications). Παράλληλα, είναι σημαντική η αφαίρεση σχεδιαστικών στοιχείων που στοχεύουν κυρίως στο να κρατούν τον χρήστη διαρκώς απασχολημένο με την πλατφόρμα, και να υπάρχουν προστατευτικά μέτρα γύρω από τα chatbot τεχνητής νοημοσύνης που είναι ενσωματωμένα σε διαδικτυακές πλατφόρμες.
  • Διασφάλιση ότι η περιορισμένη κατανόηση των παιδιών γύρω από εμπορικά ζητήματα δεν γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης, και ότι δεν εκτίθενται σε πρακτικές που μπορεί να είναι παραπλανητικές, να προκαλούν ανεπιθύμητες αγορές ή να ενισχύουν εθιστικές συμπεριφορές — όπως η χρήση εικονικών νομισμάτων ή τα λεγόμενα «κιβώτια θησαυρού» (loot boxes).
  • Θέσπιση μέτρων για τη βελτίωση των εργαλείων ελέγχου και αναφοράς, ώστε να είναι εύκολα στη χρήση, να δίνουν άμεση ανατροφοδότηση και να απαιτούν όσο το δυνατόν λιγότερες ενέργειες από τους γονείς για να λειτουργούν αποτελεσματικά.

 

Ηλικιακή επαλήθευση με σεβασμό στην ιδιωτικότητα

Οι κατευθυντήριες γραμμές προτείνουν τη χρήση αποτελεσματικών τρόπων επαλήθευσης ηλικίας, με την προϋπόθεση ότι είναι ακριβείς, αξιόπιστοι, ασφαλείς, δεν παραβιάζουν την ιδιωτικότητα και δεν κάνουν διακρίσεις. Ειδικότερα, συστήνουν τη χρήση μεθόδων επαλήθευσης ηλικίας για να περιορίζεται η πρόσβαση σε περιεχόμενο μόνο για ενήλικες, όπως η πορνογραφία και τα τυχερά παιχνίδια, ή σε περιπτώσεις όπου η εθνική νομοθεσία θέτει ελάχιστη ηλικία για τη χρήση ορισμένων υπηρεσιών – όπως συγκεκριμένες κατηγορίες κοινωνικών δικτύων.

Το Ψηφιακό Πορτοφόλι Ταυτότητας της Ε.Ε (Kids Wallet) μαζί με το πρότυπο πάνω στο οποίο βασίζεται η επαλήθευση ηλικίας για εφαρμογές, θα λειτουργούν ως παραδείγματα καλής πρακτικής. Θα δείχνουν πώς μπορεί να γίνεται επαλήθευση ηλικίας με ασφάλεια και αξιοπιστία, χρησιμοποιώντας τη συσκευή του χρήστη, χωρίς να απαιτούνται προσωπικά έγγραφα ή παρεμβατικές διαδικασίες.

Οι κατευθυντήριες γραμμές προτείνουν επίσης τη χρήση εκτίμησης ηλικίας (όχι επαλήθευσης με έγγραφα) σε άλλες περιπτώσεις, όπως όταν οι όροι χρήσης απαιτούν μια ελάχιστη ηλικία κάτω των 18 ετών, επειδή έχουν εντοπιστεί πιθανοί κίνδυνοι για ανηλίκους.

 

Προσέγγιση βάσει κινδύνου – με επίκεντρο τα δικαιώματα του παιδιού

Όπως και ο Κανονισμός για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (DSA), οι κατευθυντήριες γραμμές υιοθετούν μια προσέγγιση βασισμένη στην εκτίμηση κινδύνου, αναγνωρίζοντας ότι οι διαδικτυακές πλατφόρμες ενδέχεται να ενέχουν διαφορετικούς τύπους κινδύνων για ανηλίκους, ανάλογα με τη φύση, το μέγεθος, τον σκοπό και τη βάση χρηστών τους. Οι κατευθυντήριες γραμμές ενσωματώνουν την προσέγγιση της «ασφάλειας και της ιδιωτικότητας από τον σχεδιασμό» και βασίζονται στα δικαιώματα του παιδιού. Οι πλατφόρμες θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι τα μέτρα που λαμβάνουν δεν περιορίζουν δυσανάλογα ή αδικαιολόγητα τα δικαιώματα των παιδιών.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα χρησιμοποιήσει αυτές τις κατευθυντήριες γραμμές για να αξιολογήσει τη συμμόρφωση με το Άρθρο 28(1) του DSA. Θα λειτουργούν ως σημείο αναφοράς για τον έλεγχο του κατά πόσο οι διαδικτυακές πλατφόρμες που επιτρέπουν την πρόσβαση σε ανηλίκους πληρούν τα απαραίτητα πρότυπα, και μπορεί να αξιοποιηθούν από τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές στις ενέργειες εποπτείας τους. Ωστόσο, η εφαρμογή των κατευθυντήριων γραμμών είναι προαιρετική και δεν εγγυάται αυτόματα τη συμμόρφωση με τον κανονισμό.

Η διαμόρφωση των κατευθυντήριων γραμμών βασίστηκε σε:

 

Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή