Τα κινητά τηλέφωνα αποτελούν πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της σύγχρονης ζωής, αλλά η επίδρασή τους στη μάθηση, την κοινωνική αλληλεπίδραση και την ευημερία των μαθητών προκαλεί αυξανόμενη ανησυχία σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Τα κινητά προσφέρουν δυνατότητες για δημιουργικότητα, επικοινωνία και μάθηση, αλλά η παρουσία τους στα σχολεία εγείρει ανησυχίες σχετικά με τη διάσπαση προσοχής, την ευημερία των μαθητών και τις κοινωνικές τους σχέσεις. Τα πιο πρόσφατα αποτελέσματα του PISA δείχνουν ότι η ψηφιακή απόσπαση σχετίζεται έντονα με τις μαθησιακές επιδόσεις. Οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της υπερβολικής χρήσης οθόνης στην εγκεφαλική ανάπτυξη των παιδιών, ειδικά σε ευάλωτες αναπτυξιακές περιόδους, επίσης απασχολούν τους ειδικούς.
Ως απάντηση στις ανησυχίες αυτές, αρκετές χώρες έχουν ήδη θεσπίσει ή εξετάζουν την απαγόρευση ή τον περιορισμό της χρήσης κινητών στα σχολεία. Ωστόσο, η σχετική συζήτηση παραμένει σύνθετη. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι όταν χρησιμοποιούνται υπεύθυνα, τα κινητά μπορούν να είναι χρήσιμα εργαλεία για τους μαθητές.
Η παρούσα έρευνα διεξήχθη από την Ευρωπαική Επιτροπή με στόχο τη συλλογή απόψεων σχετικά με τη χρήση των κινητών τηλεφώνων στα σχολεία, τις προκλήσεις, τα οφέλη και τις εναλλακτικές λύσεις διαχείρισης του χρόνου οθόνης.
Στην έρευνα συμμετείχαν 1.162 άτομα, κυρίως εκπαιδευτικοί (80%), καθώς και διευθυντές σχολείων και γονείς, από χώρες όπως το Βέλγιο (12%), η Γερμανία (10%), η Ιταλία (12%) και η Ισπανία (12%).
Συμπεράσματα
Η έρευνα επιβεβαιώνει ότι η χρήση κινητών στα σχολεία θεωρείται ένα σύνθετο και πολυδιάστατο ζήτημα. Παρότι αναγνωρίζονται οι δυνατότητες για επικοινωνία και μάθηση, κυριαρχούν οι ανησυχίες για αρνητικές επιπτώσεις στη συγκέντρωση, την ευημερία και τις κοινωνικές σχέσεις των μαθητών.
Η υποστήριξη για κανονισμούς είναι ισχυρή – με προτίμηση για πλήρη απαγόρευση στα δημοτικά και περιορισμούς στα γυμνάσια/λύκεια. Παράλληλα, οι εναλλακτικές στρατηγικές –όπως η συνεργασία με γονείς, η ενίσχυση της ψηφιακής παιδείας και οι δραστηριότητες εκτός οθόνης– φαίνονται πολλά υποσχόμενες.
Αναλυτικά αποτελέσματα
Πώς διαχειρίζεται το σχολείο σας τη χρήση κινητών από τους μαθητές;
- Επιτρέπεται η χρήση για μαθησιακούς σκοπούς με έγκριση εκπαιδευτικού: 54%
- Περιορισμός μέσω κανόνων (σχολικοί/περιφερειακοί/κυβερνητικοί): 48%
- Απαγόρευση εντός τάξης: 27%
- Ολική απαγόρευση σε όλο το σχολείο: 22%
- Διαφορετικοί κανόνες ανά ηλικία: 26%
- Αμοιβαίες συμφωνίες με μαθητές: 12%
- Καθόλου περιορισμοί: 6%
Πώς χρησιμοποιούνται τα κινητά τηλέφωνα στα σχολεία;
- Προσωπική χρήση (sms, κοινωνικά δίκτυα): 40% λένε ότι γίνεται συχνά ή πολύ συχνά
- Μαθησιακή χρήση με άδεια: 44% απάντησαν μερικές φορές
- Ελεύθερη χρήση για μάθηση (χωρίς άδεια): 58% είπαν ποτέ
Τι επίδραση έχει η χρήση κινητών στους παρακάτω τομείς;
- Μάθηση: 28% θετική, 33% αρνητική
- Κοινωνικές αλληλεπιδράσεις: 56% αρνητική
- Ευημερία: 56% αρνητική
- Συγκέντρωση: 71% αρνητική
- Σχολικό κλίμα: 54% αρνητική
- Διδασκαλία: Διχασμένες απόψεις (24% θετική, 22% ουδέτερη, 35% αρνητική)
Τι άποψη έχετε για τον περιορισμό ή την απαγόρευση των κινητών;
Στα Δημοτικά:
- Υπέρ ολικής απαγόρευσης σε όλο το σχολείο: 74%
- Υπέρ απαγόρευσης μόνο στην τάξη: 71%
Στα Γυμνάσια/Λύκεια:
- Υπέρ ολικής απαγόρευσης: 39%
- Υπέρ απαγόρευσης στην τάξη: 41%
- Προτίμηση για περιορισμούς αντί για πλήρη απαγόρευση: περίπου 50%
Ποια είναι τα οφέλη από την απαγόρευση ή τον περιορισμό των κινητών;
- Περισσότερη πρόσωπο με πρόσωπο επικοινωνία: 62%
- Καλύτερη συγκέντρωση: 51%
- Λιγότεροι περισπασμοί στο μάθημα: 43%
- Λιγότερο cyberbullying: 41%
- Λιγότερη πίεση από τα social media: 32%
- Περισσότερη φυσική δραστηριότητα: 31%
- Μείωση πρόσβασης σε ακατάλληλο περιεχόμενο: 28%
- Καλύτερες επιδόσεις: 19%
- Λιγότερος κοινωνικός αποκλεισμός: 19%
Ποιες είναι οι κυριότερες προκλήσεις για την εφαρμογή απαγόρευσης;
- Αντίσταση από τους μαθητές: 62%
- Έλλειψη άλλων συσκευών για μάθηση: 38%
- Αντιδράσεις από γονείς: 35%
- Τεχνολογικά “παραθυράκια” που εκμεταλλεύονται οι μαθητές: 35%
- Έκτακτη επικοινωνία: 25%
- Νομικά/θεσμικά ζητήματα: 23%
- Θέματα ιδιωτικότητας: 22%
Ποιες εναλλακτικές λύσεις θεωρείτε αποτελεσματικές;
- Συνεργασία με γονείς για όρια χρόνου οθόνης: 48%
- Παροχή εναλλακτικών δραστηριοτήτων στα διαλείμματα: 48%
- Ενθάρρυνση αυτορρύθμισης από τους μαθητές: 38%
- “Digital detox” περίοδοι κατά τη διάρκεια της ημέρας: 36%
- Ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων και κριτικής σκέψης στο πρόγραμμα σπουδών: 35%
- Περισσότερες φυσικές και εξωσχολικές δραστηριότητες: 34%
- Κατευθυντήριες γραμμές για τους εκπαιδευτικούς: 24%
Μπορείτε να διαβάσετε αναλυτικά το άρθρο εδώ: European School Education Platform
