Η τεχνητή νοημοσύνη είναι ένας όρος που πιθανότατα έχετε ακούσει – πολλές από τις διαδικτυακές υπηρεσίες, συσκευές και ψηφιακά εργαλεία που χρησιμοποιούμε στην καθημερινή μας ζωή περιλαμβάνουν κάποια μορφή τεχνητής νοημοσύνης, που μας βοηθά να εκτελούμε εργασίες πιο γρήγορα και εύκολα, στην εργασία, στη διασκέδαση ή στη μάθηση. Η Δημιουργική Τεχνητή Νοημοσύνη είναι ένα υποσύνολο της τεχνητής νοημοσύνης που μπορεί να δώσει τη δυνατότητα στον καθένα από εμάς να δημιουργήσει ψηφιακό περιεχόμενο. Αυτή η ενότητα παρέχει μια επισκόπηση της Δημιουργικής Τεχνητής Νοημοσύνης, του τρόπου με τον οποίο χρησιμοποιείται και των ευκαιριών που μπορεί να προσφέρει στους νέους. Θα εξεταστούν επίσης τα ζητήματα και οι κίνδυνοι που σχετίζονται από τη χρήση αυτής της τεχνολογίας, καθώς και πρακτικές συμβουλές για το πώς μπορείτε να υποστηρίξετε τους μαθητές σας στη χρήση της Δημιουργικής Τεχνητής Νοημοσύνης με ασφάλεια και υπευθυνότητα. Συνοψίζοντας, η τεχνητή νοημοσύνη περιλαμβάνει τη δημιουργία υπολογιστικών συστημάτων που μπορούν να ενεργούν και να σκέφτονται με ανθρώπινη λογική. Αυτό περιλαμβάνει την ικανότητα επεξεργασίας δεδομένων, επίλυσης προβλημάτων, συλλογισμού και εξαγωγής μοτίβων ή ταξινομήσεων καθώς και της εφαρμογής τους σε διάφορες εργασίες ή λειτουργίες. Τα συστήματα που μπορούν να μαθαίνουν και να εφαρμόζουν αυτή τη γνώση ανήκουν στο υποπεδίο της τεχνητής νοημοσύνης που είναι γνωστό ως μηχανική μάθηση, δηλαδή στην ικανότητα των υπολογιστών να μαθαίνουν χωρίς να τους δίνεται ρητός προγραμματισμός. Σε αυτόν τον τομέα, ένα άλλο υποσύνολο γνωστό ως “Βαθιά Μάθηση” χρησιμοποιεί τεχνητά νευρωνικά δίκτυα, συστήματα που μπορούν να επεξεργαστούν πιο σύνθετα μοτίβα και δεδομένα από την παραδοσιακή μηχανική μάθηση.

Τι είναι η Δημιουργική Τεχνητή Νοημοσύνη;

Οι υποκατηγορίες της «Βαθιάς Μάθησης» εμπίπτουν σε δύο τύπους μοντέλων, το διαχωριστικό και τον παραγωγικό. Οι διαχωριστικοί τύποι μοντέλων εκπαιδεύονται σε δεδομένα με ετικέτες για να μάθουν τα μοτίβα και τις σχέσεις μεταξύ των δεδομένων και των ετικετών τους. Αυτά τα μοντέλα χρησιμοποιούνται για την ταξινόμηση δεδομένων ή την πρόβλεψη μελλοντικών δεδομένων. Για παράδειγμα, ένα μοντέλο θα μπορούσε να εκπαιδευτεί σε φωτογραφίες κάποιου ζώου για να μάθει να αναγνωρίζει το ζώο σε κάθε φωτογραφία. Στη συνέχεια, θα μπορεί να αναγνωρίζει με ακρίβεια το ζώο σε νέες φωτογραφίες που θα του δοθούν.

Τα δημιουργικά μοντέλα εκπαιδεύονται επίσης σε δεδομένα – σε λίγα δεδομένα με ετικέτες και σε περισσότερα δεδομένα χωρίς ετικέτα. Αυτά τα μοντέλα εκτός από ταξινόμηση, αναγνώριση και πρόβλεψη δεδομένων, μπορούν και να παράγουν νέα δεδομένα όπως αυτά που έχουν δει στο παρελθόν. Τα δεδομένα που παράγουν είναι παρόμοια με αυτά που μπορούν να παραχθούν από έναν άνθρωπο, σε μορφή κειμένου ή ομιλίας, χρησιμοποιώντας φυσική γλώσσα, εικόνες, βίντεο ή ηχητικά αρχεία. Αυτό το μοντέλο είναι γνωστό ως Δημιουργική Τεχνητή Νοημοσύνη.

Υπάρχουν αρκετά εργαλεία Δημιουργικής Τεχνητής Νοημοσύνης στο διαδίκτυο, διαθέσιμα για να τα χρησιμοποιήσουν οι χρήστες.

Αυτά περιλαμβάνουν μεγάλα γλωσσικά μοντέλα (LLM) όπως το ChatGPT και το Bard της Google. Πρόκειται για εργαλεία Δημιουργικής Τεχνητής Νοημοσύνης όπου οι χρήστες μπορούν να εισάγουν ένα κείμενο (ή να θέτουν ερωτήσεις, να ζητούν γραπτές εργασίες, περιλήψεις εννοιών ή πληροφοριών κ.λπ.) και το εργαλείο παρέχει ένα κείμενο ως αποτέλεσμα. Επειδή αυτά τα εργαλεία βασίζονται σε τεχνητά νευρωνικά δίκτυα (πολύπλοκα συστήματα υπολογιστών που μιμούνται τη δομή των νευρώνων του ανθρώπινου εγκεφάλου), αυτά τα εργαλεία μπορούν επίσης να ανταποκρίνονται σε επόμενες ερωτήσεις/οδηγίες και να βελτιώνουν τις απαντήσεις με βάση περαιτέρω πληροφορίες από τον χρήστη.

Για παράδειγμα: ζητήθηκε από την εφαρμογή ChatGPT3.5 να εξηγήσει τι είναι η Δημιουργική Τεχνητή Νοημοσύνη χρησιμοποιώντας μη σύνθετους όρους, και αυτό είναι ένα από τα αποτελέσματα που παρήγαγε: «Η Δημιουργική Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να θεωρηθεί ψηφιακός καλλιτέχνης στον κόσμο των υπολογιστών. Μαθαίνει βλέποντας πολλές εικόνες, ιστορίες ή μουσικά κομμάτια. Στη συνέχεια, χρησιμοποιεί αυτά που μαθαίνει για να δημιουργήσει νέες εικόνες, ιστορίες ή μουσικά κομμάτια που φαίνονται αληθινά, παρόλο που στην πραγματικότητα είναι φτιαγμένα από τον υπολογιστή. Φανταστείτε το σαν έναν «φιλικό» διαγωνισμό: ένα μέρος του υπολογιστή προσπαθεί να δημιουργήσει κάτι και ένα άλλο μέρος προσπαθεί να αποφασίσει αν είναι πραγματικό ή όχι. Συνεχίζουν να εξασκούνται και να ανταγωνίζονται μέχρι ο υπολογιστής να γίνει πολύ καλός στο να φτιάχνει πράγματα που μοιάζουν σχεδόν σαν να έχουν γίνει από άνθρωπο. Αυτού του είδους η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να γράφει νέα κείμενα που ακούγονται σαν να έχουν γραφτεί από ανθρώπους, να φτιάχνει εικόνες που μοιάζουν με πραγματικές φωτογραφίες, ακόμα και να συνθέτει μουσική που ακούγεται σαν να έχει γίνει από ανθρώπους. Είναι επίσης χρήσιμη για τη δημιουργία περισσότερων δεδομένων για να διδάξει άλλα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης, να βρει νέες ιδέες, ακόμη και να βοηθήσει τους επιστήμονες να ανακαλύψουν νέα φάρμακα».

Με απλά λόγια, η Δημιουργική Τεχνητή Νοημοσύνη βοηθά τους υπολογιστές «να γίνουν καλλιτέχνες, μαθαίνοντας από όσα έχουν δει και ακούσει στο παρελθόν και χρησιμοποιώντας αυτή τη γνώση για να δημιουργήσουν νέα πράγματα που φαίνονται αληθινά.» Αξίζει να έχετε υπόψη σας ότι η παραπάνω απάντηση ήταν η τρίτη απάντηση που παρήγαγε το ChatGPT. Η πρώτη απάντηση ήταν υπερβολικά μεγάλη και περίπλοκη, οπότε ζητήθηκε να συνοψιστεί σε 250 λέξεις ή λιγότερο. Η δεύτερη απάντηση χρησιμοποιούσε επίσης πολύ περίπλοκη γλώσσα, οπότε ζητήθηκε να απλοποιήσει τη γλώσσα. Οι χρήστες μπορούν να τελειοποιήσουν την απάντηση με βάση τις απαιτήσεις τους – όσο περισσότερα κριτήρια δίνετε στο γλωσσικό μοντέλο, τόσο καλύτερα μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις σας. Όπως ανέφερε το ChatGPT στην απάντησή του, υπάρχουν περισσότερα εργαλεία Δημιουργικής Τεχνητής Νοημοσύνης που μπορούν να παράγουν άλλα αποτελέσματα, όπως εικόνες/βίντεο και ήχο/μουσική. Δημοφιλή εργαλεία δημιουργίας εικόνων περιλαμβάνουν το DALL.E 2 και το Midjourney και δημοφιλή εργαλεία δημιουργίας ήχου περιλαμβάνουν το AudioCraft της Meta και το Beatoven.ai. Διατίθεται μεγάλος (και συνεχώς αυξανόμενος) αριθμός εργαλείων και πολλά από αυτά είναι δωρεάν για τους χρήστες του διαδικτύου, αν και απαιτούν τη δημιουργία ενός δωρεάν λογαριασμού. Τα περισσότερα εργαλεία δημιουργίας εικόνων απαιτούν συνδρομή επί πληρωμή. 

Δραστηριότητα 

Πριν προχωρήσουμε σε αυτή την ενότητα, αξίζει να εξερευνήσουμε μερικά εργαλεία Δημιουργικής Τεχνητής Νοημοσύνης για να αποκτήσουμε μια αίσθηση για το πώς λειτουργούν και τι μπορούν να παράγουν. Ακολουθούν ορισμένες προτεινόμενες ιδέες για να δοκιμάσετε ένα εργαλείο, αλλά μπορείτε να είστε όσο δημιουργικοί ή εφευρετικοί επιθυμείτε – είναι πιθανό οι μαθητές σας να χρησιμοποιούν ήδη κάποια από αυτά τα εργαλεία.

• Ζητήστε από ένα Γλωσσικό μοντέλο όπως το ChatGPT να γράψει στίχους για ένα νέο τραγούδι στο ύφος του αγαπημένου σας συγκροτήματος/καλλιτέχνη. Ποιες οδηγίες μπορείτε να δώσετε για να βελτιώσετε το αποτέλεσμα; (π.χ. περισσότεροι/λιγότεροι στίχοι, βασίστε το τραγούδι σε ένα θέμα, κάντε τους στίχους αλλιώτικους, κ.λπ.)

• Αναθέστε σε ένα εργαλείο δημιουργίας εικόνων όπως το Gencraft (δωρεάν) να δημιουργήσει μια εικόνα του αγαπημένου σας ζώου που κάνει κάτι απροσδόκητο σε μια ασυνήθιστη τοποθεσία. Παρακάτω είναι αυτό που δημιουργήθηκε με επιλεγμένο το «στυλ καρτούν» και θέμα «Ένα πάντα με πράσινο κοστούμι που παίζει σαξόφωνο δίπλα σε έναν ροζ καταρράκτη»:

Δημιουργήστε ένα νέο τραγούδι/μουσικό κομμάτι χρησιμοποιώντας ένα εργαλείο όπως το BeatBot (δωρεάν) στο στυλ του αγαπημένου σας μουσικού είδους, με στίχους για το αγαπημένο σας φαγητό. Δείτε τι δημιουργήθηκε με θέμα «Ένα αισιόδοξο ποπ τραγούδι της δεκαετίας του ’90 για την πίτσα πεπερόνι» – “An upbeat 90s pop song about pepperoni pizza”.  

Ποια είναι τα οφέλη της χρήσης της Δημιουργικής Τεχνητής Νοημοσύνης;

Όπως αναμφίβολα ανακαλύψατε εξερευνώντας κάποια εργαλεία Δημιουργικής Τεχνητής Νοημοσύνης, μπορεί να είναι πολύ διασκεδαστική η χρήση τους. Παράλληλα, υπάρχουν κάποιες πολύ ουσιαστικές ευκαιρίες και οφέλη που μπορούν να προσφέρουν στους νέους:

• Δημιουργικότητα – Αν και η ποιότητα των αποτελεσμάτων αυτών των εργαλείων μπορεί να ποικίλλει δραματικά, λειτουργούν ως ένα εξαιρετικό σημείο εκκίνησης για την ανάπτυξη και διερεύνηση ιδεών ή τη δημιουργία ενός ερεθίσματος. Ως εκπαιδευτικός, μπορεί επίσης να είστε σε θέση να επωφεληθείτε από τη χρήση αυτών των εργαλείων στην τάξη. Μπορείτε να ζητήσετε από τους μαθητές σας να γράψουν μια ιστορία ή μια περιγραφή με βάση μια εικόνα που έχει δημιουργηθεί από τεχνητή νοημοσύνη ή μια ιδέα για μια ιστορία που έχει δημιουργηθεί από τεχνητή νοημοσύνη. Ή να δημιουργήσουν έργα τέχνης στην τεχνητή νοημοσύνη που μιμούνται τα στυλ πολλών καλλιτεχνών ταυτόχρονα.
• Γρήγορα και εύκολα – Πολλά εργαλεία Δημιουργικής Τεχνητής Νοημοσύνης δεν απαιτούν τίποτα περισσότερο από μια εντολή κειμένου από τον χρήστη για να δημιουργήσουν κάτι αλλά προσφέρουν πολλά επίπεδα πολυπλοκότητας για όσους επιθυμούν να εξερευνήσουν και να βελτιώσουν το αποτέλεσμα.  Καθώς τα περισσότερα εργαλεία λειτουργούν στο cloud, δεν χρειάζεται να γίνει λήψη ή εγκατάσταση λογισμικού και η τεράστια ισχύς της επεξεργασίας στο cloud παράγει αποτελέσματα σε δευτερόλεπτα.
• Επιτρέπει τη δημιουργία χωρίς ικανότητες/δεξιότητες – Αν και είναι δύσκολο να ισχυριστεί κανείς ότι το σημερινό επίπεδο δημιουργικού περιεχομένου με τεχνητή νοημοσύνη είναι ίσο (ή και ανώτερο) με αυτό του έργου που παράγεται από ανθρώπους, τα εργαλεία αυτά μπορούν να επιτρέψουν σε οποιονδήποτε χωρίς τις απαιτούμενες δεξιότητες ή ικανότητες να δημιουργήσει υλικό. Κάποιος χωρίς καλλιτεχνικές ικανότητες μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα εργαλείο δημιουργίας εικόνων για να δημιουργήσει ένα έργο τέχνης, και τα γλωσσικά μοντέλα επιτρέπουν τη δημιουργία στίχων και ποίησης χωρίς τις απαραίτητες δεξιότητες. Αυτά τα εργαλεία προσδίδουν επίσης αξία σε όσους διαθέτουν υπόβαθρο, για παράδειγμα, ένας καλλιτέχνης άτομο μπορεί να είναι σε θέση να βελτιώσει το έργο του χρησιμοποιώντας τη Δημιουργική Τεχνητή Νοημοσύνη με τρόπο που κάποιος που δεν είναι καλλιτέχνης να μην μπορεί.
• Ως επί το πλείστον δωρεάν – Ορισμένα εργαλεία απαιτούν συνδρομή, αλλά υπάρχουν πολλές δωρεάν εναλλακτικές λύσεις που μπορούν να καλύψουν τις δημιουργικές ανάγκες ενός ατόμου. Ορισμένα δωρεάν εργαλεία δίνουν στους χρήστες έναν περιορισμένο αριθμό δημιουργιών την ημέρα.
• Εκτέλεση εργασιών για εξοικονόμηση χρόνου – Πολλά εργαλεία, ιδίως τα γλωσσικά μοντέλα, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη γρήγορη εκτέλεση εργασιών που κανονικά θα απαιτούσαν πολύ χρόνο αλλά δεν απαιτούν ανθρώπινη σκέψη ή παρέμβαση. Αυτό μπορεί να εξοικονομήσει χρόνο και επιτρέπει στους ανθρώπους να επικεντρωθούν σε πιο σύνθετες ή απαιτητικές εργασίες που απαιτούν τη συμβολή τους.
• Προσβασιμότητα – Ένα τεράστιο πλεονέκτημα ορισμένων εργαλείων είναι η πρόσβαση που επιτρέπουν σε χρήστες με αναπηρίες ή μαθησιακές ανάγκες. Για παράδειγμα, τα προγράμματα ανάγνωσης τεχνητής νοημοσύνης μπορούν να περιγράψουν με ακρίβεια εικόνες σε κάποιον με μειωμένη όραση ή να μετατρέψουν το κείμενο σε ομιλία με φυσικό ήχο. Τα γλωσσικά μοντέλα μπορούν να μεταφέρουν πληροφορίες κειμένου με διαφορετικούς τρόπους (όπως επίπεδο πολυπλοκότητας ή μήκος) ανάλογα με τις ανάγκες του χρήστη. Ορισμένα εργαλεία μπορούν να μαθαίνουν τις ανάγκες του χρήστη και να διαμορφώνουν ή να παρουσιάζουν αυτόματα το αποτέλεσμα που ανταποκρίνεται στις ανάγκες αυτές.

Ποια είναι τα εμπόδια και οι κίνδυνοι για τους νέους που χρησιμοποιούν τη Δημιουργική Τεχνητή Νοημοσύνη;

Παρόλο που τα εργαλεία της Δημιουργικής Τεχνητής Νοημοσύνης έχουν πολλά οφέλη για τους χρήστες, υπάρχουν μερικά προβλήματα και κίνδυνοι, τους οποίους πρέπει να γνωρίσουν και να αντιληφθούν οι νέοι:  

• Ακρίβεια – Τα γλωσσικά μοντέλα όπως το ChatGPT είναι ικανά να παράγουν απαντήσεις σε φυσική γλώσσα που “ακούγονται” σωστά, αλλά αυτό δεν σημαίνει πάντα ότι οι πληροφορίες που περιέχουν είναι αληθινές ή ακριβείς. Η OpenAI, οι δημιουργοί του ChatGPT, αναγνωρίζουν ότι το εργαλείο μπορεί να «φαντάζεται» αποτελέσματα και να επινοεί γεγονότα. Ανεπίσημα, ορισμένοι χρήστες έχουν διαπιστώσει ότι, όταν το ChatGPT δεν μπορεί να βρει σχετικά δεδομένα, γεγονότα ή στατιστικά στοιχεία για να απαντήσει σε μια ερώτηση, μπορεί να επινοήσει αυτές τις πληροφορίες προκειμένου να δώσει μια απάντηση. Το 2023, δύο δικηγόροι της Νέας Υόρκης τιμωρήθηκαν με πρόστιμο επειδή υπέβαλαν ένα νομικό υπόμνημα που περιείχε έξι φανταστικές παραπομπές σε νομικές υποθέσεις που δημιουργήθηκαν από το ChatGPT. Επομένως, το γεγονός ότι ένα σύστημα υπολογιστών τεχνητής νοημοσύνης έχει δημιουργήσει κάτι, δεν σημαίνει ότι αυτό είναι αυτόματα ακριβές ή ακόμη και αληθινό.
• Εμπιστοσύνη – Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να κάνει λάθη, αλλά μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί συνειδητά για τη δημιουργία περιεχομένου που αντικατοπτρίζει την προτίμηση ή τις απόψεις ενός χρήστη. Εάν αυτό το περιεχόμενο κοινοποιείται ευρέως σε άλλους διαδικτυακούς χρήστες ως μέρος μιας εκστρατείας παραπληροφόρησης, υπάρχει ο κίνδυνος ορισμένοι χρήστες να πιστέψουν ότι το περιεχόμενο είναι αληθινό ή πραγματικό. Αυτό ίσως επηρεάσει τις δικές τους απόψεις, προκαταλήψεις και πεποιθήσεις, οι οποίες με τη σειρά τους θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ενέργειες που θέτουν τους ίδιους ή άλλους σε κίνδυνο. Στις αρχές του 2023, εικόνες που δημιουργήθηκαν από τεχνητή νοημοσύνη και απεικόνιζαν τον Ντόναλντ Τραμπ να συλλαμβάνεται, κυκλοφόρησαν ευρέως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, γεγονός που οδήγησε ορισμένους χρήστες να τις θεωρήσουν γνήσιες.
• Λογοκλοπή/πνευματική ιδιοκτησία – Μια ανησυχία για πολλούς εκπαιδευτικούς είναι ότι οι νέοι που χρησιμοποιούν τη Δημιουργική Τεχνητή Νοημοσύνη για να γράψουν ένα κείμενο, μπορεί είτε να χρησιμοποιήσουν το κείμενο χωρίς να το επεξεργαστούν, κάτι που θα μπορούσε να θεωρηθεί λογοκλοπή του έργου του γλωσσικού μοντέλου (ένα θέμα που είναι ακόμη υπό συζήτηση), είτε να λογοκρίνουν ακούσια το έργο των πραγματικών δημιουργών. Υπάρχουν ερωτήματα που η κοινωνία δεν έχει ακόμη απαντήσει ή συμφωνήσει σχετικά με τα πνευματικά δικαιώματα, την πνευματική ιδιοκτησία και την ιδιοκτησία γύρω από τη Δημιουργική Τεχνητή Νοημοσύνη. Μπορεί η τεχνητή νοημοσύνη να «κατέχει» το περιεχόμενο που δημιουργεί; Θα πρέπει να αποζημιώνονται οι κάτοχοι πνευματικών δικαιωμάτων εάν το έργο τους χρησιμοποιείται για την εκπαίδευση ενός δημιουργικού μοντέλου τεχνητής νοημοσύνης ώστε να το αναπαράγει; Πώς θα πρέπει να εφαρμόζεται η «δίκαιη χρήση» στη Δημιουργική Τεχνητή Νοημοσύνη όταν οι νόμοι αυτοί διαφέρουν από χώρα σε χώρα;
• Επιβλαβές περιεχόμενο – Τα εργαλεία Δημιουργικής Τεχνητής Νοημοσύνης μπορούν να εμφανίσουν αποτελέσματα που ανταποκρίνονται στην εντολή/αίτημα που τους δόθηκε, αλλά εξακολουθεί να είναι πιθανό το παραγόμενο υλικό να εκθέσει ένα νεαρό άτομο σε κάτι επιβλαβές, ακατάλληλο ή παράνομο. Στα περισσότερα εργαλεία υπάρχουν ενσωματωμένες δικλείδες ασφαλείας που αποτρέπουν τους χρήστες από το να ζητούν πληροφορίες ή να δημιουργούν παράνομο περιεχόμενο (για παράδειγμα, ένα γλωσσικό μοντέλο δεν θα παρέχει οδηγίες για το πώς να κατασκευάσει κανείς μια βόμβα ή να αποκτήσει πρόσβαση σε ένα κλειδωμένο αυτοκίνητο). Ωστόσο, όπως συμβαίνει με κάθε τεχνολογία, υπάρχουν τρόποι να παρακάμψετε αυτούς τους περιορισμούς! Μια συνηθισμένη μέθοδος είναι να δώσετε εντολή στο ChatGPT να υιοθετήσει μια ανήθικη, πάντα ειλικρινή προσωπικότητα, και στη συνέχεια να του κάνετε ερωτήσεις που κανονικά θα αρνιόταν. Αν και υπάρχουν μερικές φορές δικαιολογημένοι λόγοι για να θέλει κανείς να παρακάμψει την ηθική και δεοντολογική κωδικοποίηση που είναι ενσωματωμένη στα εργαλεία δημιουργικής  τεχνητής νοημοσύνης, κάτι τέτοιο μπορεί να οδηγήσει τους νέους σε καταστάσεις όπου βλέπουν ή μαθαίνουν επιβλαβή πράγματα.
• Προστασία προσωπικών δεδομένων – Όπως και με το επιβλαβές περιεχόμενο, υπάρχουν μέθοδοι που μπορούν να κάνουν τα γλωσσικά μοντέλα να αποκαλύψουν προσωπικά δεδομένα του χρήστη, για παράδειγμα μέσω της τακτικής υποβολής ερωτήσεων. Είναι επίσης σημαντικό να γνωρίζετε ότι τα εργαλεία Δημιουργικής Τεχνητής Νοημοσύνης που απαιτούν τη δημιουργία προσωπικού λογαριασμού έχουν ως ελάχιστη ηλικία τα 13 έτη, ώστε να συμμορφώνονται με τους νόμους περί προστασίας δεδομένων, όπως τον κανονισμό GDPR. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι χρήστες πρέπει να είναι τουλάχιστον 18 ετών για να χρησιμοποιήσουν την υπηρεσία.
• Ενίσχυση προκαταλήψεων – Τα εργαλεία Δημιουργικής Τεχνητής Νοημοσύνης εκπαιδεύονται σε μεγάλες ποσότητες δεδομένων και υπάρχοντος περιεχομένου, ώστε να μπορούν να παράγουν παρόμοιο νέο υλικό. Ανάλογα με τα δεδομένα που χρησιμοποιούνται, υπάρχει ο κίνδυνος το εργαλείο να διαθέτει εγγενείς προκαταλήψεις. Σύμφωνα με το άρθρο του Bloomberg του 2023 διαπιστώθηκε ότι ένα εργαλείο τεχνητής νοημοσύνης μετατροπής κειμένου σε εικόνα παρουσίασε με φυλετική και έμφυλη προκατάληψη  τη σχέση με τα υψηλά και χαμηλά αμειβόμενα επαγγέλματα.
  Οι νέοι που χρησιμοποιούν αυτά τα εργαλεία μπορεί να μην έχουν επίγνωση ότι ίσως τους παρουσιάζεται  προκατειλημμένο αποτέλεσμα, το οποίο μπορεί να επηρεάσει τις απόψεις και τις πεποιθήσεις τους.
• Επίδραση στην εκπαίδευση – Η Δημιουργική Τεχνητή Νοημοσύνη είναι ένα σύνολο εργαλείων που θα πρέπει να χρησιμοποιούνται με υπευθυνότητα για την ενεργοποίηση ή την ενίσχυση των δεξιοτήτων, των γνώσεων και της μάθησης. Ωστόσο, εάν οι μαθητές χρησιμοποιούν τα γλωσσικά μοντέλα για να γράφουν τις απαντήσεις ή τις εκθέσεις τους, τότε πιθανώς να δημιουργείται κενό στη μάθηση τους αναφορικά με μια έννοια/θέμα. Το περιεχόμενο που παράγεται από την τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να συγκαλύψει τα κενά στην κατανόηση ενός μαθητή, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει προβλήματα αργότερα στην εκπαίδευσή του.

Ποια συμβουλή μπορώ να δώσω στους μαθητές μου σχετικά με τη Δημιουργική Τεχνητή Νοημοσύνη;

Μπορείτε να παροτρύνετε τους μαθητές σας στη χρήση της Δημιουργικής Τεχνητής Νοημοσύνης με ασφάλεια και υπευθυνότητα, με διάφορους τρόπους. Οι παρακάτω συμβουλές θα πρέπει να ληφθούν υπόψη ανάλογα με την ηλικία και την εμπειρία των μαθητών σας:

• Εξερευνήστε μαζί τους τα εργαλεία – Η Δημιουργική Τεχνητή Νοημοσύνη έχει γίνει ευρέως γνωστή και πολλά παιδιά και έφηβοι γνωρίζουν ή είναι περίεργοι να γνωρίσουν τα εργαλεία της και το τι μπορούν να κάνουν. Κάποιοι μαθητές ίσως χρησιμοποιούν αυτά τα εργαλεία ήδη στην καθημερινότητα τους. Αφιερώστε χρόνο για να μάθετε ποια εργαλεία χρησιμοποιούν ή τους ενδιαφέρουν και εξερευνήστε τα μαζί σαν ομάδα. Μπορείτε να φτιάξετε και εσείς λογαριασμό ως ενήλικας, καθώς θα αποφύγετε όλες τις δικλείδες ασφαλείας προσωπικών δεδομένων που επηρεάζουν τους νέους μαθητές. Κάνοντας χρήση του εργαλείου οι ίδιοι, μπορείτε να συζητήσετε με τους μαθητές σας την εμπειρία σας, για το καλύτερο αποτέλεσμα.
• Με προοπτική στο μέλλον – Ολόκληρος ο κλάδος της Τεχνητής Νοημοσύνης κινείται με ταχείς ρυθμούς, έτσι και η συζήτηση με τους μαθητές σας είναι ένας σημαντικός τρόπος για να κατανοήσετε τις απόψεις τους σχετικά με αυτόν. Είναι ενθουσιασμένοι από τα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης ή μήπως ανησυχούν ότι μπορεί να καταλάβουν τις μέχρι πρότινος ανθρώπινες θέσεις εργασίας που τους ενδιαφέρουν; Η συζήτηση για το πώς μπορεί να εξελιχθεί το μέλλον τους μπορεί να βοηθήσει στον έγκαιρο εντοπισμό προβλημάτων ή εκπαιδευτικών αναγκών.
• Αναγνωρίστε το ψηφιακό χάσμα – Ενώ η πρόσβαση στη Δημιουργική Τεχνητή Νοημοσύνη είναι σχετικά εύκολη (τα περισσότερα εργαλεία εκτελούνται σε ένα πρόγραμμα περιήγησης στο διαδίκτυο, σε μια συσκευή), είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι δεν έχουν όλοι οι νέοι πρόσβαση σε αυτή την τεχνολογία. Λαμβάνοντας αυτό υπόψη, θα πρέπει να αναζητάτε ευκαιρίες για να τους βοηθήσετε να ενημερωθούν για τη  Δημιουργική Τεχνητή Νοημοσύνη στο πλαίσιο της σχολικής τους μάθησης.
• Σωστή εκφώνηση εντολών – Ο καλύτερος τρόπος για να αποφύγετε πολλά από τα προβλήματα που περιγράφονται λεπτομερώς σε αυτή την ενότητα είναι να αναπτύξετε καλές δεξιότητες και εμπειρία στο χειρισμό των εργαλείων Δημιουργικής Τεχνητής Νοημοσύνης. Η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο μπορείτε να δώσετε μια εντολή κειμένου για να λάβετε τα αποτελέσματα που θέλετε, και του τρόπου με τον οποίο μπορείτε να χρησιμοποιήσετε περαιτέρω εντολές και οδηγίες για να βελτιώσετε τα αποτελέσματα, είναι σημαντικές δεξιότητες που πρέπει να καλλιεργήσετε. Αυτό θα δώσει τη δυνατότητα στους νέους να χρησιμοποιούν αυτά τα εργαλεία ανεξάρτητα, με ασφαλή και υπεύθυνο τρόπο.
• Δεξιότητες προστασίας προσωπικών δεδομένων – η αποκάλυψη των προσωπικών δεδομένων από τα γλωσσικά μοντέλα μπορεί να προκύψει μόνο εάν μπορούν να βρεθούν δημοσίως στο διαδίκτυο. Εάν οι μαθητές σας χρησιμοποιούν τακτικά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή άλλες διαδικτυακές πλατφόρμες που μπορούν να εμφανίσουν δημόσια τα προσωπικά τους δεδομένα, συζητήστε μαζί τους και εξερευνήστε τις ρυθμίσεις απορρήτου που υπάρχουν σε πολλές πλατφόρμες για να περιορίσετε τη δημόσια πρόσβαση σε αυτά τα δεδομένα. Οι τακτικές συζητήσεις σχετικά με το ποια προσωπικά δεδομένα πρέπει ή δεν πρέπει να κοινοποιούνται δημόσια στο διαδίκτυο (συμπεριλαμβανομένων των φωτογραφιών και των βίντεο) είναι απαραίτητες.

Περισσότερες πληροφορίες και πηγές

Σε περίπτωση που θέλετε να μάθετε περισσότερα για το πως θα στηρίξετε τους νέους στη σωστή χρήση της Δημιουργικής Τεχνητής Νοημοσύνης, οι παρακάτω σύνδεσμοι μπορούν να σας βοηθήσουν: 

• Better Internet for Kids Resources – Εκπαιδευτικοί πόροι από όλο το δίκτυο Κέντρων Ασφαλούς Διαδικτύου Insafe. Μπορείτε να κάνετε αναζήτηση για “artificial intelligence” ή “AI”, για πηγές στη γλώσσα σας για διάφορες ηλικιακές ομάδες.
•  CO:RE Evidence Base – Βάση δεδομένων με δημοσιεύσεις και έρευνες σχετικά με τις διαδικτυακές εμπειρίες των νέων. Η αναζήτηση στη βάση δεδομένων με τη λέξη “artificial intelligence” σας επιτρέπει να περιηγηθείτε και να διαβάσετε σχετικές έρευνες με αυτό το θέμα.
• School of Social Networks – Αυτή η πηγή για παιδιά δημοτικού, εκπαιδευτικούς και γονείς/κηδεμόνες παρέχει πληροφορίες και συμβουλές σχετικά με μια σειρά διαδικτυακών θεμάτων, συμπεριλαμβανομένης της διαχείρισης των προσωπικών δεδομένων στο διαδίκτυο. Υπάρχουν συνοδευτικές δραστηριότητες που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι εκπαιδευτικοί στην τάξη και οι γονείς στο σπίτι.
• Common Sense Media – Αυτός ο οδηγός για τη σωστή χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στα σχολεία παρέχει χρήσιμες πληροφορίες και πηγές για εκπαιδευτικούς.
• Google Cloud Skills Boost – Θέλετε να εμβαθύνετε στην τεχνική σας κατανόηση της Δημιουργικής Τεχνητής Νοημοσύνης; Αυτό το δωρεάν μάθημα της Google μπορεί να σας βοηθήσει να κατανοήσετε τον τομέα με περισσότερες λεπτομέρειες.Σημείωση: Προσέξτε, είναι αρκετά δύσκολο!

• Generative AI Learning Resources – Ένας κατάλογος πηγών που συντάχθηκε από το Tuck School of Business παρέχει ενδιαφέρουσα περαιτέρω ανάγνωση σχετικά με τη Δημιουργική Τεχνητή Νοημοσύνη και το ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει στην εκπαίδευση.

Πηγή: BIK Teacher corner