Γιατί ζητούν βοήθεια τα παιδιά και οι έφηβοι; Τα ευρήματα των Γραμμών Βοήθειας (Ιούλιος–Σεπτέμβριος 2025)

Κατά το τρίμηνο Ιουλίου–Σεπτεμβρίου 2025, οι Γραμμές Βοήθειας του δικτύου Insafe κλήθηκαν να υποστηρίξουν πάνω από 14.300 παιδιά, εφήβους και γονείς. Παρά τη μικρή μείωση σε κλήσεις λόγω της καλοκαιρινής περιόδου, τα περιστατικά που αναφέρονται παραμένουν ιδιαίτερα ανησυχητικά και αποκαλύπτουν τις πραγματικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι νέοι στο διαδίκτυο.

Cyberbullying – ο συχνότερος λόγος επικοινωνίας

Το cyberbullying παραμένει η πιο κοινή αιτία για την οποία οι νέοι ζητούν στήριξη, καλύπτοντας περίπου το 15,5% των συνολικών επαφών. Περιλαμβάνει:

• προσβλητικά μηνύματα,
• επαναλαμβανόμενη παρενόχληση,
• γελοιοποίηση,
• εκφοβισμό σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Ένα νέο, ανησυχητικό μοτίβο που αναφέρθηκε:
O δράστης στέλνει ένα κακόβουλο μήνυμα στο θύμα μέσω TikTok και αμέσως μετά κάνει “block” το θύμα.
Με το που μπλοκάρει το θύμα, η συνομιλία εξαφανίζεται από το προφίλ του θύματος, με αποτέλεσμα το παιδί να μη μπορεί:

• να δει ξανά το μήνυμα,
• να το αποθηκεύσει,
• να το δείξει σε κάποιον,
• ούτε να το καταγγείλει στην πλατφόρμα.

Έτσι το επιθετικό περιεχόμενο εξαφανίζεται πριν προλάβει το παιδί να ζητήσει βοήθεια ή να συλλέξει στοιχεία.

Στη συνέχεια, ο δράστης δημιουργεί νέο λογαριασμό, ξαναστέλνει κακόβουλο μήνυμα και επαναλαμβάνει την ίδια τακτική — δημιουργώντας έναν κύκλο παρενόχλησης χωρίς αποδεικτικά ίχνη.

Ηλεκτρονικό έγκλημα – από phishing έως απάτες στρατολόγησης

Πάνω από 9,5% των επαφών σχετίστηκε με μορφές e-crime, οι οποίες γίνονται όλο και πιο σύνθετες.

Οι γραμμές βοήθειας αναφέρουν περιστατικά που περιλαμβάνουν:

• απάτες τύπου phishing,
• κλοπή δεδομένων,
• παραβιάσεις λογαριασμών,
• οικονομικές απάτες,
• απόπειρες στρατολόγησης ανηλίκων για παράνομες δραστηριότητες.

Sextortion – σταθερή και αυξανόμενη απειλή

Οι αναφορές για σεξουαλική εκβίαση παιδιών παραμένουν εξαιρετικά υψηλές, φτάνοντας σχεδόν το 9% των επαφών.
Όταν συνυπολογιστούν και οι περιπτώσεις μη συναινετικής κοινοποίησης εικόνων (NCII), τότε πάνω από 14,5% των επαφών σχετίζονται με τη διαρροή ή την απειλή διαρροής προσωπικών, ευαίσθητων εικόνων.

Ανησυχητική εξέλιξη:
Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι δράστες προσπάθησαν να αποκτήσουν φυσική πρόσβαση στο παιδί μετά τη συλλογή του υλικού.

Άλλες τάσεις και ανησυχίες

Παιδιά που ζητούν πρώτα βοήθεια από AI

Πολλά παιδιά χρησιμοποιούν chatbots, κυρίως το ChatGPT, για να ζητήσουν συμβουλή πριν μιλήσουν σε άνθρωπο.

Σε πολλές περιπτώσεις:

• το chatbot τα παρέπεμψε στη γραμμή βοήθειας,
• τα παιδιά δήλωσαν ότι «ήθελαν να δοκιμάσουν τι θα πουν» μέσω AI πριν μιλήσουν στον σύμβουλο.

Προβλήματα με αναφορές σε πλατφόρμες

• TikTok ανταποκρίνεται σχετικά γρήγορα σε καταγγελίες.
• Meta (Instagram/Facebook) παρουσιάζει σοβαρές καθυστερήσεις, ακόμη και σε περιστατικά sextortion.
• Αστυνομικές υπηρεσίες σε αρκετές χώρες αδυνατούν να απαντήσουν γρήγορα λόγω φόρτου.

Έκθεση σε βίαιο ή ακατάλληλο live-streamed περιεχόμενο

Η περίπτωση θανάτου του Γάλλου streamer Jean Pormanove πυροδότησε εκατοντάδες αναφορές για ακραίο περιεχόμενο που τα παιδιά παρακολούθησαν ζωντανά ή είδαν σε αναπαραγωγές.

Βίαια γεγονότα που έγιναν viral

Πολλά παιδιά είδαν στα κοινωνικά δίκτυα το υλικό της δολοφονίας του Charlie Kirk, που συνέχισε να κυκλοφορεί σε messaging apps παρότι αφαιρέθηκε από τις πλατφόρμες.

Ποιοι επικοινωνούν και πώς;

• Η πλειονότητα των επαφών προήλθε από έφηβους 12–18 ετών.
• Παιδιά 5–11 ετών επικοινώνησαν λιγότερο λόγω καλοκαιριού.
• Τα κορίτσια/νεαρές γυναίκες επικοινωνούν συχνότερα.
• Το τηλέφωνο παραμένει η πιο συνηθισμένη μέθοδος, αλλά το chat παρουσιάζει μεγάλη άνοδο.
• Τα περισσότερα περιστατικά συνέβησαν σε:
  • messaging apps (44%),
  • κοινωνικά δίκτυα (29%).

Νούμερο 1 πλατφόρμα αναφορών: TikTok, ακολουθούμενο από Snapchat και Instagram.

Συμπέρασμα

Οι λόγοι που οδηγούν τα παιδιά στις γραμμές βοήθειας αποκαλύπτουν μια ψηφιακή πραγματικότητα που γίνεται όλο και πιο σύνθετη:

• επίμονο cyberbullying,
• εξελιγμένες οικονομικές απάτες,
• επικίνδυνη σεξουαλική εκβίαση,
• δυσκολίες αναφοράς σε πλατφόρμες και αρχές,
• επιρροή και χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης σε κάθε στάδιο,
• και μια συνεχώς αυξανόμενη έκθεση σε βίαιο και ακατάλληλο περιεχόμενο.

Οι γραμμές βοήθειας παραμένουν ένας από τους πιο αξιόπιστους και ανθρώπινους μηχανισμούς προστασίας των παιδιών — όμως οι ανάγκες και οι απειλές εξελίσσονται γρηγορότερα από ποτέ.

Πηγή: Ιnsafe

Χρησιμοποιώντας σωστά την Τεχνητή Νοημοσύνη: Πρακτικός Οδηγός για Γονείς και Παιδιά

Η τεχνητή νοημοσύνη (AI) έχει γίνει πλέον μέρος της καθημερινής ζωής των παιδιών, είτε μέσα από εφαρμογές και παιχνίδια, είτε μέσω εκπαιδευτικών εργαλείων. Αν και προσφέρει σημαντικές δυνατότητες, η χρήση της χωρίς τη σωστή καθοδήγηση μπορεί να οδηγήσει σε παραπληροφόρηση, σύγχυση και συναισθηματική ανασφάλεια.

Σε αυτό το άρθρο, εξετάζουμε τους κινδύνους που μπορεί να προκύψουν από την αλόγιστη χρήση της AI και προτείνουμε πρακτικές συμβουλές για γονείς και παιδιά, προσαρμοσμένες σε κάθε ηλικιακή ομάδα.

Όταν η τεχνητή νοημοσύνη παραπλανά

Τα παιδιά και οι έφηβοι είναι ευάλωτοι σε περιεχόμενο που δημιουργείται από AI, ειδικά όταν αυτό παρουσιάζεται ως αληθινό. Μπορεί να πέσουν θύματα deepfake βίντεο ή να παραπλανηθούν από chatbot που δίνουν λανθασμένες πληροφορίες για γεγονότα της επικαιρότητας και της ιστορίας. Η κοινωνική μηχανική, μια τεχνική εξαπάτησης που βασίζεται στην ψυχολογική χειραγώγηση, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αποσπάσει προσωπικά δεδομένα ή να προκαλέσει φόβο στους χρήστες του διαδικτύου.Αυτές οι εμπειρίες δημιουργούν ένα αίσθημα αβεβαιότητας και δυσκολεύουν την ικανότητα των παιδιών να ξεχωρίζουν την αλήθεια από το ψέμα. Η εμπιστοσύνη τους στον κόσμο γύρω τους κλονίζεται, και η περιέργεια τους μπορεί να αντικατασταθεί από σύγχυση ή απογοήτευση.

Για παιδιά Δημοτικού: Μαθαίνοντας να ξεχωρίζω το αληθινό

Στην ηλικία του Δημοτικού, τα παιδιά είναι δεκτικά και ενθουσιώδη, αλλά δεν έχουν ακόμα αναπτύξει τις δεξιότητες για να αξιολογούν την αξιοπιστία των πληροφοριών. Είναι σημαντικό να τα βοηθήσουμε να κατανοήσουν τι είναι η τεχνητή νοημοσύνη και πώς μπορεί να επηρεάσει την καθημερινότητά τους.

Οι γονείς μπορούν να εξηγούν με απλά λόγια τι είναι η AI, χρησιμοποιώντας παραδείγματα από την καθημερινότητα, όπως η φωνή της Alexa ή οι προτάσεις βίντεο στο YouTube. Μέσα από συζήτηση και κοινή παρακολούθηση περιεχομένου, τα παιδιά μαθαίνουν να ρωτούν όταν κάτι τους φαίνεται περίεργο και να αναγνωρίζουν ότι όχι όλα όσα βλέπουν είναι αληθινά.

Για μαθητές Γυμνασίου: Καλλιεργώντας κριτική σκέψη

Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, αρχίζουν να χρησιμοποιούν την τεχνολογία πιο ανεξάρτητα. Στο Γυμνάσιο, είναι η κατάλληλη στιγμή να ενισχυθεί η ικανότητά τους να αξιολογούν πληροφορίες και να αναγνωρίζουν το παραπλανητικό περιεχόμενο.

Η συζήτηση για την παραπληροφόρηση, η παρουσίαση παραδειγμάτων ψευδών ειδήσεων και η εξοικείωση με εργαλεία επαλήθευσης εικόνων και πηγών είναι πολύτιμα βήματα. Οι γονείς μπορούν να ενθαρρύνουν τα παιδιά να αναρωτιούνται: «Ποιος το έγραψε;», «Γιατί το λέει αυτό;», «Μπορώ να το επιβεβαιώσω;». Η δημιουργία ενός πλαισίου υπευθυνότητας για τη χρήση της τεχνολογίας ενισχύει την αυτονομία με ασφάλεια.

Για μαθητές Λυκείου: Από την κατανόηση στην υπεύθυνη χρήση

Οι έφηβοι του Λυκείου έχουν τη δυνατότητα να κατανοήσουν πιο σύνθετες πτυχές της τεχνητής νοημοσύνης, όπως η ηθική, η ιδιωτικότητα και οι κοινωνικές επιπτώσεις. Είναι η κατάλληλη ηλικία για να αναπτύξουν προσωπική άποψη και να συμμετέχουν ενεργά στον διάλογο για τη χρήση της τεχνολογίας.

Οι γονείς μπορούν να ενθαρρύνουν τη συζήτηση για το πώς η AI επηρεάζει την εργασία, την πολιτική και την κοινωνία. Οι έφηβοι μπορούν να ασχοληθούν με δημιουργικά projects, να μάθουν βασικές αρχές προγραμματισμού ή να συμμετέχουν σε διαγωνισμούς και εργαστήρια. Η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι απλώς εργαλείο – είναι ένα πεδίο στο οποίο μπορούν να εξελιχθούν ως υπεύθυνοι και ενημερωμένοι πολίτες.

Συμπερασματικά: Μαζί, με επίγνωση και φροντίδα

Η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι κάτι που πρέπει να φοβόμαστε, αλλά κάτι που πρέπει να κατανοήσουμε. Τα παιδιά μας μεγαλώνουν σε έναν κόσμο όπου η πληροφορία είναι άφθονη, αλλά όχι πάντα αξιόπιστη. Ο ρόλος μας ως γονείς και παιδαγωγοί είναι να τα βοηθήσουμε να αναπτύξουν φίλτρα, όχι φραγμούς, να καλλιεργήσουμε την περιέργεια τους, όχι την καχυποψία, να ενισχύσουμε την κριτική τους σκέψη, όχι τον φόβο.

Δεν χρειάζεται να γνωρίζουμε τα πάντα για την τεχνολογία. Αρκεί να είμαστε παρόντες, να ακούμε, να ρωτάμε και να μαθαίνουμε μαζί τους. Έτσι, μπορούμε να τα βοηθήσουμε να σταθούν με αυτοπεποίθηση απέναντι σε κάθε νέα πρόκληση, τεχνολογική ή ανθρώπινη.

Πηγές:
Council of the European Union. (n.d.). Cybersecurity: Social engineering. Retrieved October 31, 2025  

Ψηφιακό Παιχνίδι και Συναισθηματική Ασφάλεια: Οδηγός για Γονείς σχετικά με το “Steal a Brainrot”

Τα ψηφιακά παιχνίδια έχουν γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας των παιδιών. Αν και προσφέρουν διασκέδαση και δημιουργικότητα, ορισμένα από αυτά ενδέχεται να επηρεάζουν βαθύτερα τη συναισθηματική τους κατάσταση. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι το παιχνίδι Steal a Brainrot στο Roblox, το οποίο κυκλοφόρησε στην αγορά στις 16 Μαΐου 2025. Αυτός ο οδηγός απευθύνεται σε γονείς και φροντιστές, με στόχο να τους βοηθήσει να κατανοήσουν πώς μπορεί να επηρεάσει το παιδί τους ένα τέτοιο παιχνίδι, ποια σημάδια να προσέξουν και πώς να το υποστηρίξουν με υγιή τρόπο.

Τι είναι το Steal a Brainrot και γιατί επηρεάζει τα παιδιά;

Το Steal a Brainrot είναι ένα νέο διαδικτυακό παιχνίδι όπου οι παίκτες συλλέγουν πλάσματα που ονομάζονται “Brainrots”, τα οποία παράγουν έσοδα και μπορούν να αναβαθμιστούν. Ωστόσο, άλλοι παίκτες μπορούν να εισβάλουν και να τα κλέψουν, κάτι που αποτελεί βασικό στοιχείο του παιχνιδιού.

Για τα παιδιά, αυτή η εμπειρία δεν είναι απλώς ένα παιχνίδι. Ταυτίζονται με τα Brainrots σαν να είναι κατοικίδια, αφιερώνουν ώρες για να τα προστατεύσουν και βιώνουν την απώλειά τους ως προσωπική ήττα ή αδικία. Η συναισθηματική εμπλοκή είναι έντονη και συχνά δυσανάλογη με την πραγματική σημασία του παιχνιδιού.

Προειδοποιητικά σημάδια συναισθηματικής επίδρασης

Η παρατήρηση της συμπεριφοράς του παιδιού μπορεί να αποκαλύψει αν το παιχνίδι το επηρεάζει αρνητικά. Πολλά παιδιά εκδηλώνουν έντονα συναισθήματα μετά από απώλειες στο παιχνίδι, όπως θυμό, απογοήτευση ή ακόμα και κλάμα. Μπορεί να δυσκολεύονται να αποσυνδεθούν, να ανησυχούν διαρκώς για την ασφάλεια των Brainrots τους και να παρουσιάζουν επιθετικότητα προς άλλους παίκτες ή μέλη της οικογένειας.

Επιπλέον, η παραμέληση σχολικών ή κοινωνικών δραστηριοτήτων, η χαμηλή αυτοεκτίμηση και η εξάρτηση από το παιχνίδι ως μοναδική πηγή ικανοποίησης είναι ενδείξεις που δεν πρέπει να αγνοηθούν.

Πιθανές συναισθηματικές και ψυχολογικές παρενέργειες

Όταν δεν υπάρχει καθοδήγηση, παιχνίδια όπως το Steal a Brainrot μπορεί να προκαλέσουν σημαντικές ψυχολογικές επιπτώσεις. Η συνεχής ανάγκη για προστασία των Brainrots δημιουργεί άγχος και πίεση. Η απώλεια προκαλεί θυμό και δυσκολία στην αποδοχή της ήττας, ενώ η κουλτούρα του παιχνιδιού ενισχύει το ανταγωνιστικό πνεύμα και την επιθετικότητα.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, το παιδί μπορεί να υιοθετήσει τοξικές συμπεριφορές, να δυσκολεύεται να διαχειριστεί την απογοήτευση και να αναπτύξει εθιστική σχέση με το παιχνίδι, παραμελώντας βασικές του ανάγκες.

Οδηγίες για γονείς, πώς να υποστηρίξετε το παιδί σας

Η ενεργή παρουσία και η επικοινωνία είναι τα πιο σημαντικά εργαλεία που έχετε.

• Παρακολουθήστε το παιχνίδι μαζί με το παιδί σας, δείξτε ενδιαφέρον και προσπαθήστε να κατανοήσετε τι το ελκύει.
• Συζητήστε ανοιχτά για τα συναισθήματά του, ενθαρρύνοντάς το να εκφράσει τον θυμό ή την απογοήτευσή του με λόγια.
• Θέστε σαφή χρονικά όρια και εξηγήστε ότι το παιχνίδι είναι για διασκέδαση, όχι για να προκαλεί άγχος.
• Αποφύγετε τις αγορές εντός του παιχνιδιού και διδάξτε την αξία της προσπάθειας και της υπομονής.
• Ενισχύστε άλλες δραστηριότητες, όπως άθληση, δημιουργικά χόμπι και κοινωνικές επαφές, ώστε το παιχνίδι να μην είναι το μοναδικό επίκεντρο της καθημερινότητάς του.

Αν παρατηρήσετε έντονα προβλήματα, όπως απομόνωση, διαταραχές ύπνου ή κρίσεις πανικού, μη διστάσετε να ζητήσετε τη βοήθεια ειδικού.

Συμπερασματικά

Το Steal a Brainrot είναι ένα παράδειγμα του πώς ένα φαινομενικά αθώο παιχνίδι μπορεί να μετατραπεί σε συναισθηματική πρόκληση για ένα παιδί. Η συνεχής απειλή απώλειας, η ανάγκη για έλεγχο και η έντονη εμπλοκή με τον ψηφιακό κόσμο δημιουργούν ένα περιβάλλον που απαιτεί ωριμότητα και δεξιότητες διαχείρισης συναισθημάτων, δεξιότητες που τα παιδιά ακόμα αναπτύσσουν.

Η λύση δεν είναι η απαγόρευση, αλλά η παρουσία. Οι γονείς που συμμετέχουν, ακούν και καθοδηγούν, μπορούν να βοηθήσουν το παιδί τους να απολαύσει το παιχνίδι χωρίς να πληγώνεται. Η ενσυναίσθηση, η συζήτηση και η καθοδήγηση είναι τα πιο ισχυρά εργαλεία για να διασφαλίσουμε ότι το ψηφιακό παιχνίδι παραμένει παιχνίδι και όχι πηγή άγχους ή πόνου.