Φόρμα αξιολόγησης στο διαδικτυακό σεμινάριο «Ασφάλεια στο διαδίκτυο για γονείς παιδιών Γυμνασίου και Λυκείου» στις 30/10/2025

Η Ψηφιακή Ταυτότητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση: EU Digital Identity Wallet και η Σχέση του με το Gov.gr και το Kids Wallet

Τι είναι το EU Digital Identity Wallet;

Το EUDI Wallet, το οποίο υιοθετήθηκε την άνοιξη του 2024, αποτελεί μία προσπάθεια να δημιουργηθεί μία κοινή «πλατφόρμα» για τα κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ώστε τα ψηφιακά πορτοφόλια της κάθε ευρωπαϊκής χώρας να γίνονται αποδεκτά στις υπόλοιπες. Κάτι που πρακτικά σημαίνει ότι όταν ολοκληρωθεί η διαδικασία ένας Έλληνας πολίτης θα μπορεί να ταξιδεύει στις υπόλοιπες 26 χώρες χωρίς να χρειάζεται να έχει την ταυτότητα ή το δίπλωμα οδήγησης του μαζί του σε φυσική μορφή αλλά μόνο σε ψηφιακή. Το πλάνο της ΕΕ είναι στο εκάστοτε ψηφιακό πορτοφόλι να είναι εφικτό να αποθηκεύονται και άλλα έγγραφα, πέραν της ταυτότητας και του διπλώματος οδήγησης, όπως η φοιτητική ταυτότητα και η κάρτα εργασίας. Τα έγγραφα που θα μπορούν να αποθηκευτούν στο ψηφιακό πορτοφόλι είναι:

• Ταυτότητα και διαβατήριο
• Δίπλωμα οδήγησης
• Πτυχία
• Φοιτητικές ταυτότητες
• Κάρτες εργασίας

Η εφαρμογή θα επιτρέπει την ψηφιακή ταυτοποίηση, την υπογραφή εγγράφων με νομική ισχύ, και την επιλεκτική κοινοποίηση στοιχείων (π.χ. απόδειξη ηλικίας χωρίς αποκάλυψη ημερομηνίας γέννησης), διευκολύνοντας έτσι την είσοδο και τη διεκπεραίωση γραφειοκρατικών διαδικασιών, όπως η έκδοση πιστοποιητικών αλλά κ.α., σε δημόσιες υπηρεσίες και ιδιωτικούς φορείς, με εξοικονόμηση χρόνου και χρημάτων. Παράλληλα, θα προστατεύονται τα προσωπικά δεδομένα του χρήστη ενώ θα είναι εύκολα προσβάσιμη σε όλους τους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με  διαδικασίες όπως ταξίδια, σπουδές και εργασία.

Πώς σχετίζεται με το Gov.gr Wallet;

Το EUDI Wallet είναι η αναβαθμισμένη έκδοση του Gov.gr Wallet, με διεθνή εμβέλεια και προηγμένες δυνατότητες όπως βιομετρική ταυτοποίηση, διαλειτουργικότητα με ευρωπαϊκές υπηρεσίες και αυξημένη προστασία προσωπικών δεδομένων.

Το Gov.gr Wallet είναι η ελληνική εκδοχή ψηφιακού πορτοφολιού, που επιτρέπει στους πολίτες να έχουν ψηφιακά αντίγραφα της ταυτότητας και του διπλώματος οδήγησης. Χρησιμοποιείται μόνο εντός Ελλάδας και δεν αναγνωρίζεται διεθνώς. Παρέχει δυνατότητα ψηφιακής υπογραφής εγγράφων μέσω της πλατφόρμας docs.gov.gr.

Πώς σχετίζεται με το Kids Wallet;

Το Kids Wallet δεν έχει άμεση σχέση με το ψηφιακό πορτοφόλι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά λειτουργούν σε κοινή βάση και προγραμματισμό. Αφορά μια εξειδικευμένη εφαρμογή για παιδιά και εφήβους, που λειτουργεί ως ψηφιακή ταυτότητα και μηχανισμός επαλήθευσης ηλικίας. Επιτρέπει στους γονείς να:

• Ρυθμίζουν τις εφαρμογές και ιστοσελίδες που χρησιμοποιεί το παιδί
• Ελέγχουν τον χρόνο χρήσης
• Διαχειρίζονται την πρόσβαση σε περιεχόμενο
• Εγκαθιστούν την εφαρμογή με σύνδεση μέσω TAXISnet

Η εφαρμογή ενισχύει την ψηφιακή ασφάλεια των ανηλίκων, προστατεύοντάς τους από ακατάλληλο περιεχόμενο και κινδύνους στο διαδίκτυο.

Περισσότερες οδηγίες για την εγκατάσταση και τη λειτουργία του Kids Wallet μπορείτε να βρείτε εδώ.

Πώς συνδέεται το EU Digital Identity Wallet με το Age Verification;

Το EU Digital Identity Wallet επιτρέπει στους χρήστες να αποδεικνύουν την ηλικία τους χωρίς να αποκαλύπτουν πλήρη προσωπικά δεδομένα. Για παράδειγμα, μπορεί κάποιος να αποδείξει ότι είναι άνω των 18 ετών χωρίς να εμφανίσει την ημερομηνία γέννησης ή άλλα στοιχεία ταυτότητας, μέσα από τη διαδικασία επαλήθευσης ηλικίας (Age Verification), που πραγματοποιείται χάριν της τεχνολογίας επιλεκτικής κοινοποίησης στοιχείων (selective disclosure), που είναι ενσωματωμένη στο EU Digital Identity Wallet.

Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για:

• Πρόσβαση σε περιεχόμενο με ηλικιακούς περιορισμούς (π.χ. gaming, social media, αγορές online).
• Συμμόρφωση με ευρωπαϊκές οδηγίες για την προστασία των ανηλίκων στο διαδίκτυο.
• Ασφαλή χρήση υπηρεσιών από παιδιά και εφήβους, χωρίς να εκτίθενται σε κινδύνους ή να παραβιάζεται η ιδιωτικότητά τους.

Πώς εφαρμόζεται αυτό στο Kids Wallet;

Το Kids Wallet αξιοποιεί την τεχνολογία του EU Digital Identity Wallet για να προσφέρει ψηφιακή επαλήθευση ηλικίας σε παιδιά και εφήβους. Μέσω της εφαρμογής:

• Ο γονέας δημιουργεί ένα ψηφιακό προφίλ για το παιδί, το οποίο περιλαμβάνει την ηλικία του.
• Το παιδί μπορεί να χρησιμοποιεί την εφαρμογή για να αποδεικνύει την ηλικία του σε πλατφόρμες ή ιστοσελίδες που απαιτούν έλεγχο ηλικίας.
• Η επαλήθευση γίνεται χωρίς να αποκαλύπτονται προσωπικά δεδομένα, προστατεύοντας την ιδιωτικότητα του παιδιού.

Αυτός ο μηχανισμός είναι μέρος της ευρωπαϊκής στρατηγικής για ασφαλή ψηφιακή ταυτότητα, και ενσωματώνεται σταδιακά σε εφαρμογές όπως το Kids Wallet, με στόχο την προστασία των ανηλίκων και την ενίσχυση της εμπιστοσύνης των γονέων και εκπαιδευτικών.

Η εφαρμογή είναι διαθέσιμη για iOS και Android και αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο για την ενδυνάμωση της γονικής παρουσίας στον ψηφιακό κόσμο.

Συμπερασματικά, το EU Digital Identity Wallet είναι η Ευρωπαϊκή εκδοχή του ελληνικού gov.gr wallet, το οποίο θα μας επιτρέπει από το 2026 να ταξιδεύουμε σε όλες τις χώρες της Ευρώπης χωρίς να έχουμε μαζί μας προσωπικά έγγραφα και πιστοποιητικά.

Το Kids Wallet λειτουργεί ανεξάρτητα από το EU Digital Identity Wallet , καθώς είναι μια ελληνική πρωτοβουλία του Υπουργείου ψηφιακής Διακυβέρνησης, βασιζόμενο σε ευρωπαϊκές προδιαγραφές που ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το καλοκαίρι του 2025 και αφορά κυρίως στην προστασία των ανηλίκων που χρησιμοποιούν το διαδίκτυο.

 

Καταπολέμηση του διαδικτυακού σεξουαλικού εκβιασμού: Ευρωπαϊκές δράσεις, νομοθεσία και εκπαιδευτικοί πόροι

Ο σεξουαλικός εκβιασμός αναφέρεται στην άσκηση πίεσης ή απειλών προς ένα άτομο μέσω της κατοχής ή χρήσης προσωπικού σεξουαλικού υλικού που το αφορά, με σκοπό να το εξαναγκάσει σε ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως την παροχή επιπλέον υλικού, τη συμμετοχή σε πράξεις χωρίς συναίνεση ή την καταβολή χρημάτων. Η απειλή συνήθως αφορά τη δημοσιοποίηση του υλικού χωρίς τη συναίνεση του ατόμου, για παράδειγμα μέσω ανάρτησής του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εργάζεται εντατικά στην καταπολέμηση αυτού του φαινομένου που εμπίπτει στη διαδικτυακή κακοποίηση παιδιών.   

Υπάρχουν διαφορετικοί τύποι σεξουαλικού εκβιασμού που στοχοποιούν διαφορετικές ομάδες νέων χρηστών. Ωστόσο, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι κάθε μορφή σεξουαλικού εκβιασμού μπορεί να επηρεάσει οποιονδήποτε, ανεξαρτήτως ηλικίας. Οι τάσεις δείχνουν ότι αγόρια και νεαροί άνδρες γίνονται συχνά στόχοι με οικονομικά αιτήματα, υπό την απειλή δημοσιοποίησης εικόνων (κάτι που συχνά αναφέρεται ως σεξουαλικός εκβιασμός με οικονομικά κίνητρα – FMSE), ενώ κορίτσια και νεαρές γυναίκες τείνουν να δέχονται πιέσεις για να στείλουν περισσότερες εικόνες ή βίντεο σεξουαλικού περιεχομένου. Η  ολλανδική γραμμή βοήθειας δημοσίευσε πρόσφατα την Ετήσια Έκθεσή της για το 2024, η οποία περιλαμβάνει δεδομένα σχετικά με τη συχνότητα εμφάνισης του σεξουαλικού εκβιασμού ανά φύλο.

Σε μία τυπική περίπτωση σεξουαλικού εκβιασμού το θύμα θα λάβει ένα αίτημα φιλίας σε κάποιο από τα δημοφιλή κοινωνικά μέσα δικτύωσης ή σε οποιονδήποτε διαδικτυακό χώρο που παρέχει τη δυνατότητα επικοινωνίας. Μόλις το αίτημα φιλίας γίνει δεκτό, το θύμα θα αρχίσει να λαμβάνει από τον καινούργιο λογαριασμό εικόνες σεξουαλικής φύσεως αλλά και προτροπές για να απαντήσει με παρόμοιες εικόνες δικές του. Πολλά από τα θύματα νεαρής ηλικίας παραδέχτηκαν ότι θεωρούσαν ότι επικοινωνούσαν με κάποιον συνομήλικο τους που ενδιαφερόταν για εκείνους. Μόλις οι εικόνες αποσταλούν όμως, αρχίζει η φάση του εκβιασμού. Ο θύτης θα πιέζει το θύμα να πληρώσει ένα συγκεκριμένο ποσό χρημάτων ή να στείλει περισσότερες εικόνες σε ορισμένο χρονικό διάστημα με την απειλή της δημόσιας κοινοποίησης των αρχικών εικόνων σε διάφορα μέλη της οικογένειας του, ή φίλους από το σχολείο ή την εργασία του. 

Οι συνέπειες του σεξουαλικού εκβιασμού μπορεί να είναι καταστροφικές, καθώς τα θύματα συχνά αισθάνονται αβοήθητα και ανίκανα να μιλήσουν σε κάποιον για αυτό που τους συμβαίνει. Οι απειλές περιλαμβάνουν συχνά στοιχεία πίεσης χρόνου (π.χ. «Απάντησε μέσα σε δύο ώρες ή θα σου καταστρέψω τη ζωή…»), γεγονός που εντείνει το άγχος των θυμάτων και δυσκολεύει την αναζήτηση βοήθειας. Πολλά θύματα νιώθουν ότι φταίνε τα ίδια και ότι ευθύνονται επειδή έστειλαν τις αρχικές εικόνες αλλά αυτό δεν ισχύει. Ο σεξουαλικός εκβιασμός είναι έγκλημα και υπάρχουν πολλές διαθέσιμες πηγές βοήθειας και υποστήριξης.

Μέρος του αντικειμένου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι να συγχρηματοδοτεί το Ευρωπαϊκό  Δίκτυο Κέντρων Ασφαλούς Διαδικτύου σε κράτη μέλη αλλά και εκτός Ένωσης, με σκοπό να ενημερώνει, να συμβουλεύει και να υποστηρίζει παιδιά, γονείς, φροντιστές και εκπαιδευτικούς, σε ένα ευρύ φάσμα ψηφιακών θεμάτων που συμπεριλαμβάνουν την καταπολέμηση της διαδικτυακής σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών σε όλες τις μορφές της. Τα Κέντρα Ασφαλούς Διαδικτύου παρέχουν υποστήριξη μέσα από διάφορες υπηρεσίες, όπως τα κέντρα ενημέρωσης, τις γραμμές βοήθειας, τις γραμμές καταγγελιών και δράσεις με συμμετοχή των νέων, και επίσης δημοσιεύουν συχνά άρθρα που σχετίζονται με το σεξουαλικό εκβιασμό, καθώς αναγνωρίζουν το μέγεθος και την ένταση αυτού του φαινομένου.

Επιπλέον προστασία παρέχει ο Κανονισμός για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (DSA) που περιλαμβάνει αρκετές διατάξεις με σκοπό τη δημιουργία ενός ασφαλέστερου διαδικτυακού περιβάλλοντος αλλά και την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων των χρηστών. Ειδικότερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε πρόσφατα κατευθυντήριες γραμμές για την προστασία των ανηλίκων, με στόχο να βοηθήσει τους παρόχους διαδικτυακών πλατφορμών να διασφαλίσουν υψηλό επίπεδο ιδιωτικότητας, ασφάλειας και προστασίας για τα παιδιά που χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες τους, σύμφωνα με το Άρθρο 28 του DSA. Οι κατευθυντήριες γραμμές περιλαμβάνουν πρότυπα για τις προεπιλεγμένες ρυθμίσεις, οι οποίες συμβάλλουν στην αντιμετώπιση κινδύνων που προκύπτουν από ανεπιθύμητη σεξουαλική επαφή, συμπεριφορά ή περιεχόμενο, μεταξύ άλλων:

• Παρεμπόδιση επικοινωνίας παιδιών από άγνωστους λογαριασμούς
• Απόκρυψη των προσωπικών πληροφοριών, δεδομένων και περιεχομένου των παιδιών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από λογαριασμούς με τους οποίους δεν έχουν σύνδεση
• Αφαίρεση των προφίλ παιδιών από τις λίστες προτάσεων σύνδεσης
• Απενεργοποίηση της τοποθεσίας, του μικροφώνου και της κάμερας από προεπιλογή, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος εντοπισμού των παιδιών εκτός διαδικτύου από κακόβουλους χρήστες
• Απαγόρευση της δυνατότητας λήψης ή αποθήκευσης στιγμιότυπων (screenshot) του περιεχομένου που δημοσιεύουν ανήλικοι, ώστε να αποτραπεί η ανεπιθύμητη διάδοση σεξουαλικού ή προσωπικού υλικού, καθώς και η αύξηση των περιστατικών σεξουαλικού εκβιασμού

Η Οδηγία για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας υποχρεώνει τα κράτη μέλη να ποινικοποιήσουν τη μη συναινετική κοινοποίηση προσωπικού ή παραποιημένου υλικού, το οποίο περιλαμβάνει και την απειλή κοινοποίησης τέτοιου υλικού με σκοπό την εξαναγκασμό ενός προσώπου να προβεί, να συναινέσει ή να απέχει από κάποια πράξη (Άρθρο 5). Επιπλέον, η Οδηγία υποχρεώνει τα κράτη μέλη να παρέχουν στήριξη στα θύματα εγκλημάτων στο διαδίκτυο και να υιοθετήσουν προληπτικά μέτρα, μεταξύ άλλων μέσω της προώθησης των ψηφιακών δεξιοτήτων.

Η έκταση του προβλήματος

Εκτός από την άμεση υποστήριξη προς τους χρήστες και τους φροντιστές τους, οι γραμμές βοήθειας του δικτύου INSAFE συλλέγουν τακτικά στατιστικά στοιχεία για τις κλήσεις που δέχονται, ώστε να παρακολουθούν τις τελευταίες τάσεις και να εντοπίζουν νέα ή αυξανόμενα προβλήματα. Οι κλήσεις που κατατάσσονται στην κατηγορία «σεξουαλικός εξαναγκασμός και εκβιασμός παιδιών στο διαδίκτυο» αντιστοιχούν πλέον συνήθως σε 7% έως 8% στο σύνολο των κλήσεων που λαμβάνουν οι γραμμές βοήθειας.

Πιο συγκεκριμένα: κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2025 (Απρίλιος–Ιούνιος), 1.522 κλήσεις σχετίζονταν με σεξουαλικό εκβιασμό στο σύνολο των περισσότερων από 15.000 κλήσεων, καθιστώντας το ζήτημα αυτό στη δεύτερη θέση βάση συχνότητας που αντιμετωπίζουν οι γραμμές βοήθειας, μετά τον εκφοβισμό στον κυβερνοχώρο.

Αυτές οι τάσεις αποτυπώνονται και μέσα από εθνικά ευρήματα. Για παράδειγμα:

• Μία έρευνα από τον οργανισμό Child Focus (Βέλγιο), έδειξε ότι το 75% των θυμάτων σεξουαλικού εκβιασμού ήταν αγόρια, και αυτή η συγκεκριμένη μορφή κακοποίησης αποτελεί το 38,6% όλων των περιπτώσεων σεξουαλικής εκμετάλλευσης που διαχειρίστηκε ο οργανισμός το 2023 στο Βέλγιο. Παρ’ όλα αυτά, τα αγόρια συχνά διστάζουν να ζητήσουν βοήθεια, λόγω ντροπής, κοινωνικού στίγματος και της λανθασμένης αντίληψης ότι ο σεξουαλικός εκβιασμός αφορά κυρίως τα κορίτσια.
• Η ετήσια έκθεση της Save the Children (Δανία) αναφέρει ότι το ποσοστό των νέων που απειλήθηκαν ή εκβιάστηκαν διαδικτυακά αυξήθηκε από 6% το 2021 σε 10% το 2024.
• Ένα άρθρο από τη γραμμή βοήθειας στη Μάλτα περιγράφει την αύξηση των περιστατικών σεξουαλικού εκβιασμού, υπογραμμίζοντας παράλληλα τη σημασία της αναφοράς τέτοιων περιστατικών.
• Έρευνα από την Ολλανδία εξετάζει τις μεθόδους και τις επιπτώσεις του οικονομικού σεξουαλικού εκβιασμού σε νεαρά αγόρια.

Περισσότερες πληροφορίες για τις τάσεις που καταγράφονται από τις γραμμές βοήθειας δημοσιεύονται τακτικά στην πλατφόρμα Better Internet for Kids (BIK).

Πρόληψη και εκπαίδευση μέσα από διάφορες πηγές ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης

Καθώς η πρόληψη και η εκπαίδευση είναι ζωτικής σημασίας, το δίκτυο Insafe έχει δημιουργήσει πολλές πηγές ενημέρωσης που βοηθούν στην εκπαίδευση παιδιών και νέων σχετικά με τους κινδύνους και το πώς να αντιδράσουν αν πέσουν θύματα σεξουαλικού εκβιασμού. Μερικά παραδείγματα:

Αυστρία

• Έχει εκδοθεί ένα ενημερωτικό φυλλάδιο για τα deepfakes και τη σεξουαλική βία, που περιλαμβάνει τις πιο πρόσφατες τάσεις σε περιστατικά σεξουαλικού εκβιασμού με οικονομικά κίνητρα (FMSE), στα οποία περιλαμβάνονται και εικόνες deepfake που έχουν δημιουργηθεί με τεχνητή νοημοσύνη.
• Διατίθεται η περιγραφή ενός διαδραστικού μαθήματος για νέους, σχεδιασμένο συγκεκριμένα για τους εφήβους. Στόχος είναι να μάθουν πώς να προστατεύονται από τη σεξουαλική παρενόχληση στο διαδίκτυο μέσα από πρακτικές δραστηριότητες.

Βέλγιο

• Το Sextoooh είναι μια διαδικτυακή εκπαιδευτική πλατφόρμα για το sexting και τα έμφυλα στερεότυπα, απευθυνόμενη σε επαγγελματίες που εργάζονται με νέους. Η πλατφόρμα προσφέρει διαδραστικές και ευχάριστες μεθόδους για να εξερευνήσουν τους τρόπους με τους οποίους τα έμφυλα στερεότυπα επιδρούν στο sexting των νέων χρηστών.
• Μια ενημερωτική κάρτα για νέους, που εξηγεί καταστάσεις σεξουαλικής παρενόχλησης και εκμετάλλευσης, και καθοδηγεί τους νέους να απευθυνθούν στον οργανισμό Child Focus για βοήθεια.
• Ένα άρθρο από το Child Focus παρουσιάζει πηγές υποστήριξης για γονείς παιδιών που είναι θύματα sextortion.

Γερμανία

• Η λίστα για τη διαδικτυακή σεξουαλική παρενόχληση προσφέρει μια εισαγωγή στο θέμα της διαδικτυακής αποπλάνησης (cybergrooming) και της σεξουαλικής παρενόχλησης στο διαδίκτυο. Οι οικογένειες μπορούν να τη χρησιμοποιήσουν για να συζητήσουν σημάδια προειδοποίησης, άτομα εμπιστοσύνης και μέτρα προστασίας για την πρόληψη της κακοποίησης.

Ελλάδα

• Ένα infographic για την κατανόηση του sextortion, το οποίο παρέχει μια γενική επισκόπηση του φαινομένου και τρόπους αντίδρασης σε αυτό.

Ιρλανδία

• Η σελίδα «Be in Ctrl», που δημιουργήθηκε σε συνεργασία με την Αστυνομία της Ιρλανδίας, στοχεύει στην ενημέρωση διευθυντών σχολείων και εκπαιδευτικών σχετικά με τον σεξουαλικό εξαναγκασμό και εκβιασμό παιδιών στο διαδίκτυο, και πώς ένα σχολείο μπορεί να αντιμετωπίσει το ζήτημα αυτό σε συνεργασία με τους γονείς. Η πηγή περιλαμβάνει τρία σχέδια μαθήματος για την υποστήριξη των σχολείων στο πλαίσιο του προγράμματος Κοινωνικής, Προσωπικής και Υγειονομικής Εκπαίδευσης (SPHE).

Λουξεμβούργο

• Ένα βίντεο, το Cybersecurity lifehacks – sextortion, επικεντρώνεται σε τρόπους με τους οποίους μπορούμε να ελαχιστοποιήσουμε τους κινδύνους του σεξουαλικού εκβιασμού, όπως την ανάγκη να επιβεβαιώνουμε εγκαίρως την αληθινή ταυτότητα των αγνώστων, αλλά και τρόπους να το κάνουμε. Επίσης επεξηγεί τις αιτίες για να μπλοκάρουμε επαφές, τι μπορούμε να κάνουμε αν βιώσουμε σεξουαλικό εκβιασμό και οδηγίες για να παρέχουμε υποστήριξη σε κάποιο άλλο άτομο που είναι θύμα από αντίστοιχες περιπτώσεις. Το συγκεκριμένο βίντεο δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της καμπάνιας για ενημέρωση και ευαισθητοποίηση με τίτλο «Διατήρησε ασφαλή το χώρο σου», Keep your space safe”. 

Μάλτα

• Μία εκπαιδευτική πλατφόρμα, με τίτλο «Σταματήστε να στέλνετε γυμνές φωτογραφίες», προσφέρει βασικά μηνύματα για την ασφάλεια στο διαδίκτυο, εστιάζοντας ιδιαίτερα στους κινδύνους που σχετίζονται με την αποστολή προσωπικών και αποκαλυπτικών φωτογραφιών σε αγνώστους.
• • Το Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου της Μάλτας δημοσίευσε επίσης μια ειδοποίηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για την αντιμετώπιση της αυξανόμενης απειλής του  σεξουαλικού εκβιασμού.

Ολλανδία

• Η γραμμή βοήθειας της Ολλανδίας δημιούργησε ένα μάθημα για τον σεξουαλικό εκβιασμό, απευθυνόμενο σε νέους ηλικίας από 10 έως 18 ετών.
• H διαδικτυακή πηγή με τίτλο «Sextortion escape room – παιχνίδι με βαλίτσα» προσκαλεί τους συμμετέχοντες να λύσουν προβλήματα ώστε να αποτρέψουν τους χαρακτήρες από το να γίνουν θύματα. Απευθύνεται σε χρήστες ηλικίας 12 έως 21 ετών.
• Ένα podcast για το σεξουαλικό εκβιασμό εξερευνά την αρνητική πλευρά των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μέσα από τέσσερα επεισόδια. Ειδικοί και θύματα εξηγούν τι είναι ο σεξουαλικός εκβιασμός και συζητούν αληθινές υποθέσεις εγκλημάτων για να αναδείξουν τα μοτίβα των δραστών.
• Ένας εικονογραφημένος πόρος (storyboard) για την του σεξουαλικού εκβιασμού, του doxing και της δημοσιοποίησης προσωπικών δεδομένων.
• Μια σειρά από επεξηγηματικά βίντεο που εξετάζουν διάφορα ζητήματα, όπως ο σεξουαλικός εκβιασμός, το doxing και η μη συναινετική λήψη ή αποστολή εικόνων.
• Ένα προσαρμόσιμο υπόδειγμα επιστολής (stop letter), το οποίο μπορούν να στείλουν τα θύματα σε άτομα που τα απειλούν ότι θα δημοσιοποιήσουν γυμνές τους φωτογραφίες.

Πορτογαλία

• Ένα διαδικτυακό φυλλάδιο για τις απάτες μέσω διαδικτυακών σχέσεων. Οι απάτες αυτού του είδους συμβαίνουν όταν κάποιος προσποιείται ότι είναι άλλο πρόσωπο στο διαδίκτυο, δημιουργεί συναισθηματική σύνδεση με το θύμα και στη συνέχεια χρησιμοποιεί αυτή τη σχέση για να το εξαπατήσει, αποσπώντας χρήματα, προσωπικές πληροφορίες ή άλλα οφέλη.

Σουηδία

• Μια έρευνα με τίτλο «Φαίνεται σαν χακάρισμα» εστιάζει στις εμπειρίες και τις στάσεις των παιδιών απέναντι στο λεγόμενο «sugar-dating», όπου ενήλικες εκμεταλλεύονται παιδιά με αντάλλαγμα την αγορά σεξουαλικών υπηρεσιών. Η έκθεση τονίζει ότι η οπτική των παιδιών είναι κρίσιμη και απαραίτητη κατά τον σχεδιασμό παρεμβάσεων υποστήριξης.

Αυτές και πολλές άλλες πηγές για θέματα ασφάλειας στο διαδίκτυο είναι διαθέσιμες στον κατάλογο πηγών του Better Internet for Kids (BIK). Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα φίλτρα για να εντοπίσετε τις πηγές που σας χρειάζονται, όπως τον τύπο της πηγής, τη γλώσσα, το θέμα, τη χώρα και λέξεις-κλειδιά.

Άλλα χρήσιμα εργαλεία είναι:

• Το εκπαιδευτικό υλικό του Better Internet for Kids (BIK) για εκπαιδευτικούς σχετικά με το σεξουαλικό εκβιασμό (sextortion). Παρέχονται επίσης διάφορες ενότητες μάθησης για γονείς και φροντιστές.
• Η πλατφόρμα Take It Down, που φιλοξενείται από το Εθνικό Κέντρο για Εξαφανισμένα και Κακοποιημένα Παιδιά των ΗΠΑ, αλλά είναι διαθέσιμο διεθνώς, επιτρέπει σε παιδιά και νέους (έως 18 ετών) να δώσουν σε οποιαδήποτε αποκαλυπτική εικόνα ένα ψηφιακό αποτύπωμα. Αυτό σημαίνει ότι η εικόνα δεν μπορεί να κοινοποιηθεί εκ νέου σε ορισμένες μεγάλες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, καθώς κάποιες εταιρείες σαρώνουν τις εικόνες συγκρίνοντάς τες με βάση δεδομένων που περιέχει παράνομο ή αποκαλυπτικό περιεχόμενο.
• Αντίστοιχα, το δωρεάν εργαλείο Stop NCII, που φιλοξενείται από την βρετανική γραμμή βοήθειας για την εκδικητική πορνογραφία (Revenge Porn Helpline), έχει σχεδιαστεί για να υποστηρίζει θύματα κακοποίησης μέσω μη συναινετικής κοινοποίησης προσωπικών εικόνων (NCII) υπάρχει πλέον και στα ελληνικά. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αφαίρεση εικόνων και την αποτροπή της επαναδημοσίευσης τους.

Περαιτέρω πηγές  

Τα εθνικά Κέντρα Ασφαλούς Διαδικτύου παρέχουν υποστήριξη σε ένα ευρύ φάσμα διαδικτυακών ζητημάτων, όπως το κακοποιητικό περιεχόμενο (όπως το grooming), κακοποιητική συμπεριφορά (όπως ο διαδικτυακός εκφοβισμός ή το sexting), ή θέματα  που ενέχουν συνεργασίες (όταν ένα παιδί ή ένας νέος είναι διαδικτυακός καταναλωτής). Οι υπηρεσίες των Κέντρων Ασφαλούς Διαδικτύου παρέχονται δωρεάν, μέσω τηλεφώνου, email ή chat (οι υπηρεσίες ίσως διαφέρουν σε κάθε χώρα). Η περίληψη των υπηρεσιών που παρέχονται ανά γλώσσα είναι εδώ. 

Σχετικές νομοθετικές πρωτοβουλίες

Η εργασία για την προστασία των παιδιών από τη σεξουαλική κακοποίηση εμπίπτει στην αρμοδιότητα της Γενικής Διεύθυνσης Μετανάστευσης και Εσωτερικών Υποθέσεων (DG HOME) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες για την αρμοδιότητα της DG HOME εδώ.

Τον Μάιο του 2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε έναν Κανονισμό που θέτει κανόνες για την πρόληψη και καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής και διάδοσης υλικού σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών (CSAM) και της αποπλάνησης ανηλίκων. Οι κανόνες αυτοί απαιτούν από τους παρόχους διαδικτυακών υπηρεσιών να αποτρέπουν πρωτίστως τη σεξουαλική κακοποίηση παιδιών στις πλατφόρμες τους. Εφόσον χρειαστεί, οι πάροχοι μπορεί να υποχρεωθούν να εντοπίζουν, αφαιρούν και αναφέρουν κάθε μορφή υλικού σεξουαλικής κακοποίησης και αποπλάνησης, συμπεριλαμβανομένων περιπτώσεων σεξουαλικού εκβιασμού. Ένας νέος φορέας, το Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Σεξουαλικής Κακοποίησης Παιδιών (EU Centre), θα βοηθά τα θύματα στην αφαίρεση των προσωπικών τους εικόνων από το διαδίκτυο και θα λειτουργεί ως κεντρικός κόμβος για την ανάλυση, επαλήθευση και προώθηση αναφορών στις αρμόδιες αρχές.

Τον Φεβρουάριο του 2024, η Επιτροπή πρότεινε την αναθεώρηση της Οδηγίας του 2011 για την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης παιδιών. Οι νέοι κανόνες επισημαίνουν την ραγδαία αύξηση του σεξουαλικού εκβιασμού με οικονομικά κίνητρα, με στόχο να διασφαλιστεί ότι καλύπτεται επαρκώς από τη νομοθεσία των κρατών μελών.

Πηγή: Better Internet for Kids

Ηλεκτρονικό Ψάρεμα

Μπορείτε να κατεβάστε το φυλλάδιο από εδώ.

TikTok

«Η Κοινωνική Μηχανική και η Προστασία της Ψηφιακής Ταυτότητας στην Εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης»

Σήμερα η κοινωνική μηχανική αποτελεί μία από τις πλέον σημαντικές και αποτελεσματικές μορφές κυβερνοεπιθέσεων. Από τα κλασικά περιστατικά phishing μέχρι τις σύγχρονες τεχνικές που αξιοποιούν εργαλεία Τεχνητής Νοημοσύνης, οι δράστες εκμεταλλεύονται τα ανθρώπινα συναισθήματα, την εμπιστοσύνη και την περιέργεια για να αποσπάσουν πληροφορίες ή να παραβιάσουν συστήματα.

Καθώς οι μέθοδοι εξαπάτησης εξελίσσονται, γίνεται επιτακτική η ανάγκη για ενημέρωση, κατανόηση και ενδυνάμωση όλων των χρηστών.

Το webinar υλοποιείται στο πλαίσιο του εορτασμού του ετήσιου Ευρωπαϊκού μήνα κυβερνοασφάλειας του ENISA #CyberSecMonth και απευθύνεται σε κάθε πολίτη που επιθυμεί να αναπτύξει δεξιότητες ψηφιακής ασφάλειας, να αναγνωρίζει τις τακτικές χειραγώγησης και να προστατεύεται αποτελεσματικά από τις σύγχρονες απειλές του κυβερνοχώρου.

Στο webinar θα παρουσιαστούν: 

• Η κοινωνική μηχανική ως σύγχρονη απειλή  στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης.
• Πρακτικοί τρόποι προστασίας της ψηφιακής μας ταυτότητας.
• Μηχανισμοί αναφοράς παράνομου και επιβλαβούς περιεχομένου στο διαδίκτυο μέσω της SafeLine, της Ελληνικής Γραμμής Καταγγελιών για παράνομο περιεχόμενο.

Ομιλήτριες 

• Άννα Ανδρεούδη – Στέλεχος της Εθνικής Αρχής Κυβερνοασφάλειας, Τμήμα Εκπαίδευσης & Υποστήριξης
• Παρασκευή Φραγκοπούλου – Καθηγήτρια Πληροφορικής, Συντονίστρια Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου, ΙΤΕ
• Μελτίνη Χριστοδουλάκη – Νομικός, Υπεύθυνη Επικοινωνίας SafeLine, ΙΤΕ

Χαιρετισμός: Αντιγόνη Γιαννακάκη – Υποδιοικήτρια Εθνικής Αρχής Κυβερνοασφάλειας

📅 Ημερομηνία: 30.10.2025

🕓 Ώρα: 17.00

📍 Διαδικτυακά μέσω πλατφόρμας [Teams]

🎯 Διοργάνωση: Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου – ΙΤΕ

 

Για να δηλώσετε συμμετοχή, συμπληρώστε την παρακάτω φόρμα:

Τι συμβαίνει όταν τα παιδιά εκτίθενται ακούσια σε σκηνές βίας στο διαδίκτυο

Στην εποχή της ψηφιακής υπερπληροφόρησης, όλοι οι χρήστες – ενήλικες, παιδιά και έφηβοι – εκτίθενται συχνά ακούσια σε βίαιες και τραυματικές εικόνες, όπως δολοφονίες σε ζωντανή μετάδοση ή σκηνές πολέμου χωρίς καμία ψυχο-συναισθηματική προετοιμασία για να καταφέρουν να διαχειριστούν τις τραυματικές συνέπειες. Παρότι οι πολεμικές συγκρούσεις αποτελούν ένα διαχρονικό και επαναλαμβανόμενο φαινόμενο στην ιστορία της ανθρωπότητας, η ιδιαιτερότητα της σύγχρονης εποχής έγκειται στην αμεσότητα και την παγκόσμια διάχυση των γεγονότων και των εικόνων μέσω των ψηφιακών μέσων. Οι εικόνες και τα βίντεο που προβάλλονται στα κοινωνικά μέσα και στις ειδησεογραφικές ιστοσελίδες μπορεί να έχουν σοβαρές ψυχολογικές και συναισθηματικές συνέπειες. Ας δούμε τι μπορεί να προκληθεί σε έναν χρήστη που εκτίθεται σε ανεξέλεγκτο και αφιλτράριστο βίαιο περιεχόμενο, ιδιαίτερα όταν ο χρήστης αυτός είναι παιδί ή έφηβος. 

Αρχικά πρέπει να τονιστεί ότι η θέαση εικόνων που απεικονίζουν πόλεμο, βία, θάνατο ή κακοποίηση μπορεί να προκαλέσει έντονα συναισθήματα φόβου, ανασφάλειας και αποπροσανατολισμού. Σύμφωνα με την American Psychological Association (APA) [1], η έκθεση παιδιών και εφήβων σε βίαιες εικόνες και περιεχόμενο μέσω των μέσων ενημέρωσης και των κοινωνικών δικτύων μπορεί να επηρεάσει βαθιά την αντίληψή τους για τον κόσμο. Συγκεκριμένα, η συχνή και ακούσια θέαση σκηνών βίας ενισχύει την αίσθηση ότι το κοινωνικό και φυσικό περιβάλλον είναι εγγενώς απειλητικό, ασταθές και επικίνδυνο. Αυτή η αντίληψη δεν είναι απλώς γνωστική, αλλά συνοδεύεται από έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις, όπως φόβο, άγχος και αίσθημα αδυναμίας. Η ψυχολογική αυτή επιβάρυνση μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορους τρόπους. Πολλά παιδιά και έφηβοι παρουσιάζουν διαταραχές ύπνου, όπως δυσκολία στην έλευση του ύπνου, συχνές αφυπνίσεις ή εφιάλτες που σχετίζονται με τις εικόνες που έχουν δει. Επιπλέον, παρατηρείται υπερδιέγερση του νευρικού συστήματος, δηλαδή αυξημένη ευαισθησία σε ήχους, εικόνες ή καταστάσεις που θυμίζουν το τραυματικό περιεχόμενο, καθώς και συμπεριφορές αποφυγής, όπως η απομάκρυνση από το διαδίκτυο, η άρνηση χρήσης κοινωνικών μέσων ή η απομόνωση από συνομηλίκους. Η APA επισημαίνει ότι αυτές οι αντιδράσεις δεν είναι απλώς προσωρινές, αλλά μπορεί να έχουν μακροχρόνιες επιπτώσεις στην ψυχική υγεία και την κοινωνική λειτουργικότητα των νέων. Η συνεχής έκθεση σε βίαιες εικόνες μπορεί να διαμορφώσει έναν φακό μέσα από τον οποίο οι νέοι αντιλαμβάνονται τον κόσμο ως εχθρικό και απρόβλεπτο, γεγονός που επηρεάζει την ανάπτυξη της εμπιστοσύνης, της ενσυναίσθησης και της κοινωνικής σύνδεσης.

Ένα από τα πλέον ανησυχητικά φαινόμενα που σχετίζονται με την ακούσια έκθεση σε τραυματικές εικόνες στο διαδίκτυο είναι η δευτερογενής τραυματοποίηση. Ο όρος αυτός, όπως τον εισήγαγε ο Charles Figley το 1995 [2], περιγράφει, μεταξύ άλλων, την ψυχολογική επιβάρυνση που βιώνει ένα άτομο όταν εκτίθεται επανειλημμένα σε τραυματικές εμπειρίες άλλων, χωρίς να είναι το ίδιο άμεσα εμπλεκόμενο. Αν και η θεωρία αναπτύχθηκε αρχικά για να περιγράψει την επίδραση στους επαγγελματίες υγείας που εργάζονται με θύματα τραύματος, έχει πλέον επεκταθεί και σε περιπτώσεις έκθεσης μέσω μέσων ενημέρωσης και κοινωνικών δικτύων, ιδιαίτερα σε νεαρές ηλικίες.

Στο πλαίσιο του διαδικτύου, η δευτερογενής τραυματοποίηση εκδηλώνεται όταν οι νέοι χρήστες εκτίθενται σε εικόνες πολέμου, δολοφονιών, βασανιστηρίων, κακοποίησης ανθρώπων ή ζώων, και θανάτου. Αυτές οι εικόνες, συχνά ωμές και χωρίς φίλτρα, προκαλούν έντονα συναισθήματα ενοχής, θλίψης, αδυναμίας και αποπροσανατολισμού. Οι νέοι, λόγω της συναισθηματικής και γνωστικής τους ευαλωτότητας, τείνουν να εσωτερικεύουν τον πόνο των άλλων, βιώνοντας τον ως δικό τους.

Η ψυχολογική αυτή επιβάρυνση μπορεί να οδηγήσει σε συμπτώματα παρόμοια με αυτά της μετατραυματικής διαταραχής (PTSD). Συγκεκριμένα, παρατηρούνται:

• Εφιάλτες και διαταραχές ύπνου, με αναβίωση των εικόνων.
• Αποφυγή καταστάσεων ή μέσων που θυμίζουν το τραυματικό περιεχόμενο (π.χ. αποχή από social media).
• Συναισθηματικό μούδιασμα, δηλαδή αδυναμία έκφρασης ή αναγνώρισης συναισθημάτων.
• Υπερδιέγερση, με αυξημένη ευαισθησία σε ερεθίσματα, ευερεθιστότητα ή δυσκολία συγκέντρωσης.

Η θεωρία του Figley υπογραμμίζει ότι η δευτερογενής τραυματοποίηση δεν είναι απλώς μια παροδική συναισθηματική αντίδραση, αλλά μπορεί να έχει βαθιές και μακροχρόνιες επιπτώσεις στην ψυχική υγεία, ιδιαίτερα όταν δεν υπάρχει επαρκής υποστήριξη ή μηχανισμοί ψυχικής άμυνας. Στο ψηφιακό περιβάλλον, όπου η πρόσβαση σε τραυματικό περιεχόμενο είναι ανεξέλεγκτη και συχνά αιφνίδια, οι νέοι χρήστες βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο. Η αναγνώριση του φαινομένου αυτού είναι κρίσιμη για την ανάπτυξη προληπτικών και υποστηρικτικών παρεμβάσεων, τόσο σε επίπεδο οικογένειας όσο και εκπαιδευτικού συστήματος. Η ψυχοεκπαίδευση, η ενίσχυση της συναισθηματικής νοημοσύνης και η δημιουργία ασφαλών χώρων συζήτησης αποτελούν βασικά εργαλεία για την αντιμετώπιση της δευτερογενούς τραυματοποίησης στους νέους.

Ακόμη μία αρνητική συνέπεια της υπερβολικής έκθεσης σε βίαιες εικόνες είναι αυτή της Desensitization Theory [3] (Θεωρία Αναισθητοποίησης) που υποστηρίζει ότι τα συχνά και βίαια ερεθίσματα οδηγούν σε σταδιακή μείωση της συναισθηματικής αντίδρασης του θεατή απέναντι στη βία. Στην περίπτωση των ηλιακά μικρών χρηστών του διαδικτύου, οι οποίοι βρίσκονται σε κρίσιμη φάση συναισθηματικής και ηθικής ανάπτυξης, η συνεχής θέαση βίαιων εικόνων – είτε πρόκειται για πολεμικές συγκρούσεις, είτε για σκηνές κακοποίησης ή θανάτου – μπορεί να οδηγήσει σε συναισθηματική αποστασιοποίηση και μειωμένη ενσυναίσθηση. Αυτό σημαίνει ότι οι νέοι ενδέχεται να αντιδρούν με αδιαφορία ή ακόμα και με χιούμορ απέναντι σε εικόνες ανθρώπινου πόνου, καθώς η βία παύει να προκαλεί την αρχική συναισθηματική ενόχληση.

Η θεωρία αυτή έχει επιβεβαιωθεί μέσα από πειραματικές μελέτες, όπως εκείνες των Carnagey et al. (2007) [4], οι οποίες έδειξαν ότι η έκθεση σε βίαιο περιεχόμενο οδηγεί σε μειωμένη φυσιολογική αντίδραση, όπως χαμηλότερο καρδιακό ρυθμό και μειωμένη ηλεκτρική δραστηριότητα του δέρματος κατά την παρακολούθηση σκηνών βίας. Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι το άτομο δεν βιώνει πλέον την ίδια ένταση συναισθημάτων, γεγονός που μπορεί να έχει μακροχρόνιες επιπτώσεις στην ηθική του κρίση και στην κοινωνική του συμπεριφορά.

Επιπλέον, η αναισθητοποίηση μπορεί να οδηγήσει σε κανονικοποίηση της βίας, δηλαδή στην αντίληψη ότι η βία είναι αποδεκτή ή αναπόφευκτη μορφή επίλυσης συγκρούσεων. Αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό σε περιβάλλοντα όπως τα κοινωνικά μέσα, όπου η βία συχνά παρουσιάζεται χωρίς πλαίσιο, χωρίς συνέπειες και με τρόπο που ενισχύει την ψυχαγωγική της διάσταση. Οι έφηβοι που εκτίθενται σε τέτοιο περιεχόμενο μπορεί να αναπτύξουν ανοχή στη βία, να μειώσουν την ευαισθησία τους απέναντι σε θύματα και να υιοθετήσουν πιο επιθετικά ή αδιάφορα πρότυπα συμπεριφοράς. Η θεωρία της αναισθητοποίησης, επομένως, δεν αφορά μόνο την άμεση συναισθηματική αντίδραση, αλλά και τη διαμόρφωση της ηθικής και κοινωνικής ταυτότητας των νέων, καθιστώντας την έκθεση σε βίαιες εικόνες ένα κρίσιμο πεδίο παρέμβασης για γονείς, εκπαιδευτικούς και επαγγελματίες ψυχικής υγείας.

Σημαντικό επιπλέον σημείο αναφοράς θα πρέπει να είναι η θεωρία του Berkowitz [5], που προσφέρει ένα σημαντικό πλαίσιο στην κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι βίαιες εικόνες στο διαδίκτυο μπορούν να επηρεάσουν τη συμπεριφορά και τη συναισθηματική κατάσταση των νέων. Σύμφωνα με τη γνωστική νεοσυσχετιστική θεωρία, τα αρνητικά ερεθίσματα – όπως εικόνες πολέμου, κακοποίησης ή καταστροφής – δεν λειτουργούν μεμονωμένα, αλλά ενεργοποιούν ένα δίκτυο συσχετισμένων αναμνήσεων, συναισθημάτων και γνωστικών σχημάτων που έχουν ήδη διαμορφωθεί στο άτομο. Στους εφήβους, των οποίων η προσωπικότητα και η συναισθηματική ρύθμιση βρίσκονται ακόμη υπό διαμόρφωση, αυτή η ενεργοποίηση μπορεί να είναι ιδιαίτερα έντονη και απορρυθμιστική. Η σύνδεση μεταξύ του ερεθίσματος και της επιθετικής ή δυσφορικής αντίδρασης δεν είναι απαραίτητα συνειδητή· μπορεί να εκδηλωθεί ως αυξημένη ευερεθιστότητα, απότομες συναισθηματικές μεταπτώσεις ή ακόμα και ως εσωτερίκευση του άγχους και της θλίψης. Επιπλέον, η θεωρία υποστηρίζει ότι όσο πιο συχνά ενεργοποιείται αυτό το δίκτυο, τόσο πιο ισχυρές και αυτόματες γίνονται οι αντιδράσεις, γεγονός που καθιστά τους νέους ευάλωτους σε χρόνιες μορφές συναισθηματικής δυσφορίας ή επιθετικής συμπεριφοράς, ειδικά όταν δεν υπάρχουν μηχανισμοί ψυχικής ενδυνάμωσης ή υποστηρικτικό περιβάλλον.

Αν στα παραπάνω προσθέσουμε και την ψυχολογική υπερφόρτωση, η οποία μπορεί να προκληθεί από τη συνεχή ροή τραυματικών εικόνων, όπου ο ανθρώπινος εγκέφαλος αδυνατεί να επεξεργαστεί και να ενσωματώσει τις προσλαμβάνουσες πληροφορίες με υγιή τρόπο, αντιλαμβανόμαστε ότι οι νέοι χρήστες, που βρίσκονται σε στάδια γνωστικής και συναισθηματικής ανάπτυξης, είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι σε αυτή την υπερδιέγερση. Σε αυτή την περίπτωση παρατηρούνται ψυχοσωματικά προβλήματα όπως άγχος, αποδιοργάνωση της καθημερινότητας, δυσκολία συγκέντρωσης και συναισθηματική αστάθεια.

Έχοντας αντιληφθεί τον κίνδυνο που αντιμετωπίζουν οι νέοι χρήστες του διαδικτύου σε σχέση με τις υπερβολικά συχνές σκηνές βίας που εμφανίζονται, όλοι οι διεθνής και Ευρωπαϊκοί οργανισμοί (UNICEF 2024 [6], UNESCO [7] 2024, European Commission [8] 2021, και Better Internet for Kids (BIK+) Strategy – European Union [9]) που ασχολούνται με τα παιδιά, τα δικαιώματα τους σε ασφαλή και υγιή περιβάλλοντα διαβίωσης και έκφρασης αλλά και τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν εντός και εκτός διαδικτύου, υπογραμμίζουν την ανάγκη για ψυχοεκπαίδευση των παιδιών και των εφήβων, ώστε να μπορούν να αναγνωρίζουν, να διαχειρίζονται και να προστατεύονται από τραυματικό περιεχόμενο. Η ενεργή συμμετοχή γονέων και εκπαιδευτικών, η χρήση φίλτρων περιεχομένου, η δημιουργία ασφαλών χώρων συζήτησης και η ενίσχυση της συναισθηματικής νοημοσύνης είναι κρίσιμες στρατηγικές πρόληψης και παρέμβασης. Παράλληλα, είναι σημαντικό οι ενήλικες να εφαρμόζουν πρακτικές ελέγχου του περιεχομένου που καταναλώνουν τα παιδιά, να επιλέγουν πλατφόρμες με κατάλληλες ρυθμίσεις ασφαλείας και να αποφεύγουν — όσο είναι εφικτό — την έκθεση σε βίαιο ή σοκαριστικό υλικό. Εξίσου ουσιαστική είναι η ανοιχτή επικοινωνία: οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί οφείλουν να ενθαρρύνουν τα παιδιά να μιλούν για όσα είδαν και τους στεναχώρησαν, να ακούν χωρίς κριτική και να τα βοηθούν να επεξεργαστούν τα συναισθήματά τους με ασφάλεια και κατανόηση.

[1] Donnerstein, E., & Smith, S. L. (1997). Impact of media violence on children, adolescents, and adults. In S. Kirschner & D. A. Kirschner (Eds.), Perspectives on psychology and the media (pp. 29–68). American Psychological Association. https://doi.org/10.1037/10509-002

[2] Figley, C. R. (1995). Compassion Fatigue: Coping with Secondary Traumatic Stress Disorder in Those Who Treat the Traumatized. New York: Brunner/Mazel. https://bitly.cx/aNlOB

[3] Mrug, S., Madan, A., & Windle, M. (2016) Emotional desensitization to violence contributes to adolescents’ violent behavior.
Journal of Abnormal Child Psychology, 44, 75–86. https://doi.org/10.1007/s10802-015-9986-x

[4] Carnagey, N. L., Anderson, C. A., & Bushman, B. J. (2007). The effect of video game violence on physiological desensitization to real-life violence.
Journal of Experimental Social Psychology, 43(3), 489–496. https://doi.org/10.1016/j.jesp.2006.05.003

[5] Berkowitz, L. (1993). Pain and aggression: Some findings and implications. Motivation and Emotion, 17(3), 277–293. Springer. https://doi.org/10.1007/BF00992223

[6] UNICEF (2024). Protecting children from violence and exploitation in relation to the digital environment: Policy Brief. United Nations Children’s Fund (UNICEF), New York. https://www.unicef.org/media/164421/file/ChildProtectionDigitalAge.pdf

[7] UNESCO (2024). Safe to Learn and Thrive: Ending Violence in and Through Education. UNESCO, Paris. https://www.unesco.org/en/articles/safe-learn-and-thrive-ending-violence-and-through-education

[8] European Commission (2021). EU Strategy on the Rights of the Child and the European Child Guarantee. https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/policies/justice-and-fundamental-rights/rights-child/eu-strategy-rights-child-and-european-child-guarantee_en

[9] Better Internet for Kids (BIK+) Strategy – European Union. https://better-internet-for-kids.europa.eu/en

 

 

Συμμετοχή στον διαγωνισμό «Πιάσε τη Σημαία» SID 2026

Η συμπλήρωση της φόρμας θα πρέπει να γίνει εντός της προθεσμίας υποβολής (20/10/2025 – 10/11/2025).

Πριν την αποστολή της φόρμας, βεβαιωθείτε ότι έχετε ανεβάσει σε κάποιο διαδικτυακό χώρο της επιλογής σας (όπως Google Drive, OneDrive, Dropbox, κτλ.) τις υπογεγραμμένες φόρμες συναίνεσης των γονέων και κηδεμόνων και στείλτε μας το link στο αντίστοιχο πεδίο που ζητείται παρακάτω στη φόρμα. Αφού ανεβάσετε τις φόρμες συναίνεσης, επιλέξτε κοινή χρήση (share) μόνο με το email saferinternet4kids@gmail.com (μη φτιάξετε ένα δημόσιο link) .

Το πρότυπο της γονικής συναίνεσης μπορείτε να το κατεβάσετε από εδώ. Για να αναρτηθούν ονόματα και λοιπά προσωπικά στοιχεία παιδιών, θα πρέπει οπωσδήποτε να μας έχει σταλεί η υπογεγραμμένη φόρμα συναίνεσης των γονέων/κηδεμόνων, διαφορετικά δεν θα λαμβάνεται υπόψη η συμμετοχή.

Παρακαλούμε συμπληρώστε όλα τα υποχρεωτικά πεδία που είναι σημειωμένα με αστερίσκο*.

Καλή επιτυχία!

 

Με την υποβολή νέας καταχώρισης, οποιαδήποτε προηγούμενη ακυρώνεται αυτόματα.

Διαγωνισμός «Πιάσε τη Σημαία» (Capture the Flag) για την Ημέρα Ασφαλούς Διαδικτύου 2026

Δόθηκε παράταση στην καταληκτική ημερομηνία υποβολής αιτήσεων συμμετοχής μέχρι τις 20/11/2025.

Ο διαγωνισμός διοργανώνεται υπό την αιγίδα της Εθνικής Αρχής Κυβερνοασφάλειας.

Η Κομισιόν ερευνά Snapchat, YouTube, Apple και Google για την προστασία των ανηλίκων

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε τις πρώτες διερευνητικές ενέργειες στο πλαίσιο των Κατευθυντήριων Γραμμών για την Προστασία των Ανηλίκων του Digital Services Act (DSA), εστιάζοντας σε τέσσερις από τους μεγαλύτερους διαδικτυακούς παρόχους: Snapchat, YouTube, Apple App Store και Google Play.

Στόχος της έρευνας είναι να διαπιστωθεί κατά πόσο οι πλατφόρμες εφαρμόζουν αποτελεσματικά μέτρα για την προστασία των παιδιών και εφήβων από παράνομο ή επιβλαβές περιεχόμενο στο διαδίκτυο.

---

Αιτήματα προς τις πλατφόρμες

Η Κομισιόν ζητά από τις τέσσερις εταιρείες λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με:

• τα συστήματα επαλήθευσης ηλικίας που χρησιμοποιούν,

• τις διαδικασίες που διαθέτουν για την αποτροπή πρόσβασης ανηλίκων σε παράνομα προϊόντα, όπως ναρκωτικά ή ηλεκτρονικά τσιγάρα,

• και τα μέτρα προστασίας από επιβλαβές περιεχόμενο, όπως προώθηση διατροφικών διαταραχών ή ακατάλληλο υλικό.

Η Snapchat καλείται να εξηγήσει πώς αποτρέπει παιδιά κάτω των 13 ετών από τη χρήση της πλατφόρμας — όπως προβλέπεται από τους ίδιους τους όρους χρήσης της — αλλά και ποια μέτρα έχει λάβει για την αποτροπή της πώλησης παράνομων αγαθών μέσω της εφαρμογής.

Η YouTube θα πρέπει να παράσχει επιπλέον στοιχεία για το σύστημα επαλήθευσης ηλικίας και τον αλγόριθμο προτάσεων, έπειτα από αναφορές ότι ανήλικοι εκτίθενται σε βλαβερό περιεχόμενο μέσω της λειτουργίας αυτής.

Όσον αφορά τα Apple App Store και Google Play, η Επιτροπή ζητά πληροφορίες για:

• τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζονται τον κίνδυνο λήψης παράνομων ή επιβλαβών εφαρμογών (όπως τυχερών παιχνιδιών ή εργαλείων δημιουργίας μη συναινετικού σεξουαλικού περιεχομένου, τα λεγόμενα “nudify apps”),

• καθώς και τον τρόπο εφαρμογής των ηλικιακών αξιολογήσεων στις εφαρμογές που φιλοξενούν.

---

«Θα κάνουμε ό,τι χρειάζεται για την ασφάλεια των παιδιών»

Η Εκτελεστική Αντιπρόεδρος για την Τεχνολογική Κυριαρχία, Henna Virkkunen, τόνισε:

«Θα κάνουμε ό,τι χρειάζεται για να διασφαλίσουμε τη σωματική και ψυχική ευημερία των παιδιών και των εφήβων στο διαδίκτυο. Οι πλατφόρμες έχουν την υποχρέωση να εξασφαλίζουν ότι οι ανήλικοι είναι ασφαλείς στις υπηρεσίες τους — είτε μέσω των μέτρων που περιλαμβάνονται στις κατευθυντήριες γραμμές, είτε μέσω ισοδύναμα αποτελεσματικών μηχανισμών δικής τους επιλογής».

---

Συντονισμένη δράση με τα κράτη-μέλη

Η Κομισιόν συνεργάζεται στενά με τις εθνικές αρχές των κρατών-μελών, με στόχο τον εντοπισμό των πλατφορμών που ενδέχεται να εγκυμονούν τους μεγαλύτερους κινδύνους για τα παιδιά. Η πρωτοβουλία αυτή αποτελεί ένα ακόμη βήμα προς την αποτελεσματική εφαρμογή του Digital Services Act, που φιλοδοξεί να καταστήσει το ευρωπαϊκό ψηφιακό περιβάλλον πιο ασφαλές και υπεύθυνο για όλους τους χρήστες — και ειδικότερα για τους ανήλικους.

 

Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Νέα εκστρατεία: DSA for YOUth – Προστατεύοντας τους ανηλίκους

 

Το Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου του ΙΤΕ συμμετέχει στην πανευρωπαϊκή εκστρατεία “DSA for YOUth – Protecting minors by design”, η οποία στοχεύει στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση για την προστασία των ανηλίκων στο διαδίκτυο, στο πλαίσιο του Νόμου για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (Digital Services Act – DSA).

🔒 Τι αφορά η εκστρατεία

Η εκστρατεία DSA for YOUth εστιάζει στις κατευθυντήριες γραμμές του DSA σχετικά με την προστασία των ανηλίκων, που περιλαμβάνουν μέτρα επαλήθευσης ηλικίας (Age Verification) και καταλληλότητας περιεχομένου (Age-Appropriate measures).
Στόχος είναι η μετάφραση αυτών των κανόνων σε σαφείς, πρακτικές και χωρίς τεχνική ορολογία πληροφορίες, που μπορούν να αξιοποιηθούν εύκολα από γονείς, εκπαιδευτικούς και νέους για ένα ασφαλέστερο ψηφιακό περιβάλλον.

👨‍👩‍👧 Σε ποιους απευθύνεται

Η καμπάνια απευθύνεται σε όλους όσοι ενδιαφέρονται για την ασφάλεια των παιδιών και των νέων στο διαδίκτυο:

• Γονείς, που επιθυμούν να εξασφαλίσουν ένα ασφαλές ψηφιακό περιβάλλον για τα παιδιά τους,

• Εκπαιδευτικούς, που καθοδηγούν μαθητές σε θέματα ψηφιακής υπευθυνότητας,

• Νέους, που χρησιμοποιούν καθημερινά διαδικτυακές πλατφόρμες και θέλουν να γνωρίζουν τα δικαιώματά τους.

📚 Τι να περιμένετε

Τις επόμενες εβδομάδες, θα παρουσιαστεί μια σειρά από χρήσιμα εργαλεία και εκπαιδευτικό υλικό για την προστασία των ανηλίκων στο πλαίσιο του DSA, όπως:

• Ενημερωτικά toolkits και οικογενειακοί οδηγοί,

• Βίντεο και μαρτυρίες νέων σχετικά με τις εμπειρίες τους στο διαδίκτυο,

• Διαδικτυακές εκδηλώσεις και σεμινάρια με ειδικούς από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα Κέντρα Ασφαλούς Διαδικτύου όλης της Ευρώπης.

Η σελίδα της εκστρατείας θα ενημερώνεται τακτικά με νέο περιεχόμενο, επομένως επισκεφθείτε την ξανά σύντομα για να δείτε τα νεότερα!

ℹ️ Μάθετε περισσότερα

Μέχρι τότε, μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες για τον Νόμο για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (DSA) και τις δράσεις του προγράμματος Better Internet for Kids (BIK) στη σχετική ενότητα του BIK portal.

SID 2026 – Διαγωνισμοί

Ο Ευρωπαϊκός Μήνας Κυβερνοασφάλειας 2025 ξεκίνησε με έμφαση στις επιθέσεις phishing

Ο Οκτώβριος είναι παραδοσιακά αφιερωμένος στον Ευρωπαϊκό Μήνα Κυβερνοασφάλειας (European Cybersecurity Month – ECSM), την ετήσια εκστρατεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ξεκίνησε το 2012 και έχει στόχο την ευαισθητοποίηση των πολιτών και οργανισμών γύρω από ζητήματα ψηφιακής ασφάλειας. Η πρωτοβουλία διοργανώνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Κυβερνοασφάλεια (ENISA), με την υποστήριξη κρατών-μελών και ιδιωτικών φορέων σε όλη την Ευρώπη.

Στο στόχαστρο το phishing – η πιο διαδεδομένη κυβερνοαπειλή

Για το 2025, το επίκεντρο της καμπάνιας είναι το phishing, η πιο συνηθισμένη μέθοδος για την έναρξη κυβερνοεπιθέσεων. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ENISA, περίπου 60% των περιστατικών κυβερνοεπιθέσεων ξεκινούν με phishing, που μπορεί να λάβει πολλές μορφές:

• Email phishing – κλασικά παραπλανητικά μηνύματα.

• Quishing – χρήση QR codes για παγίδευση του χρήστη.

• Smishing – επιθέσεις μέσω SMS.

• Vishing – τηλεφωνικές απάτες με φωνητικές κλήσεις.

• Spear phishing – στοχευμένες επιθέσεις σε συγκεκριμένα άτομα.

• Whaling – επιθέσεις σε ηγετικά στελέχη.

• BEC (Business Email Compromise) – πλαστογράφηση εταιρικών email.

• Deep fakes & AI-based scams – απάτες που αξιοποιούν τεχνητή νοημοσύνη.

Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η νέα τάση του “phishing-as-a-service”, όπου εγκληματίες προσφέρουν έτοιμα «πακέτα» επιθέσεων με κλωνοποιημένες σελίδες γνωστών brands. Παράλληλα, η χρήση μεγάλων γλωσσικών μοντέλων (LLMs) έχει κάνει τα phishing emails πιο πειστικά· μάλιστα, μέχρι τις αρχές του 2025, πάνω από το 80% των περιστατικών κοινωνικής μηχανικής παγκοσμίως σχετίζονταν με καμπάνιες που βασίζονταν σε AI.

Δηλώσεις από Ευρωπαίους αξιωματούχους

Η Εκτελεστική Αντιπρόεδρος για την Τεχνολογική Κυριαρχία, την Ασφάλεια και τη Δημοκρατία, Henna Virkkunen, δήλωσε:

«Η κυβερνοασφάλεια δεν αφορά μόνο την τεχνολογία· αποτελεί κρίσιμη προϋπόθεση για όλους τους τομείς της κοινωνίας και μια κοινή ευθύνη. Οι επιθέσεις phishing και άλλες απειλές μπορούν να έχουν καταστροφικές συνέπειες, να διαταράξουν τις υποδομές μας και τις επιχειρήσεις, και να υπονομεύσουν την εμπιστοσύνη μας στον ψηφιακό κόσμο. Με επαγρύπνηση και απλά βήματα προστασίας μπορούμε όλοι να συμβάλουμε σε ένα ασφαλέστερο ψηφιακό μέλλον.»

Από την πλευρά του, ο Εκτελεστικός Διευθυντής της ENISA, Juhan Lepassaar, τόνισε:

«Οι δράσεις του Ευρωπαϊκού Μήνα Κυβερνοασφάλειας αποτελούν μια σημαντική ευκαιρία να αναδείξουμε την ανάγκη για ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, ώστε κάθε πολίτης να μπορεί να απολαμβάνει τα οφέλη μιας ασφαλούς ψηφιακής ευρωπαϊκής αγοράς.»

Ευρωπαϊκές δράσεις και δεξιότητες στον κυβερνοχώρο

Η εκστρατεία δεν περιορίζεται μόνο στην ενημέρωση για κινδύνους. Παράλληλα, οργανώνονται εκατοντάδες εργαστήρια, webinars και δράσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη με σκοπό την ενίσχυση της κυβερνο-υγιεινής και την καλλιέργεια δεξιοτήτων.

Ο ECSM ενθαρρύνει επίσης τη σταδιοδρομία στον χώρο της κυβερνοασφάλειας, συμβάλλοντας στη γεφύρωση του κενού δεξιοτήτων που αντιμετωπίζει η ΕΕ. Πρωτοβουλίες όπως ο Ευρωπαϊκός Διαγωνισμός Κυβερνοασφάλειας (ECSC) και ο Διεθνής Διαγωνισμός Κυβερνοασφάλειας (ICC) δίνουν την ευκαιρία σε νέους ταλαντούχους να δοκιμάσουν τις γνώσεις τους σε τομείς όπως η κρυπτογραφία, η ψηφιακή εγκληματολογία, η αντίστροφη μηχανική και η εκμετάλλευση web, ενώ παράλληλα καλλιεργούν δεξιότητες συνεργασίας, επικοινωνίας και διαχείρισης πίεσης.

Think Before You Click

Από το 2012, το ECSM μεταδίδει το μήνυμα ότι «η κυβερνοασφάλεια είναι κοινή ευθύνη», ενώ από το 2020 το επίσημο σύνθημα της καμπάνιας είναι το #ThinkB4UClick. Στόχος είναι να υπενθυμίζει ότι με προσοχή και απλά βήματα, οι χρήστες μπορούν να προστατεύσουν τον εαυτό τους και να συμβάλουν στη συλλογική ασφάλεια.

 

Πηγές: Enisa, European Commision

Ασφάλεια παιδιών στο διαδίκτυο: Η Ελλάδα μεταξύ των πρώτων χωρών που υιοθετεί το Ευρωπαϊκό πρότυπο επαλήθευσης ηλικίας

Το διαδίκτυο αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής των παιδιών, προσφέροντάς τους ευκαιρίες για μάθηση, επικοινωνία με φίλους και οικογένεια, αλλά και χώρο για παιχνίδι και δημιουργική έκφραση. Ωστόσο, το διαδίκτυο εξακολουθεί να ενέχει σημαντικούς κινδύνους, καθώς φιλοξενεί ποικίλο επιβλαβές και ακατάλληλο περιεχόμενο. Ένα κρίσιμο μέτρο για τη δημιουργία καλύτερων και ασφαλέστερων διαδικτυακών εμπειριών για παιδιά και νέους είναι να εξασφαλιστεί ότι μπορούν να έχουν πρόσβαση σε πλατφόρμες και περιεχόμενο που είναι κατάλληλο για την ηλικία τους και, ταυτόχρονα, να προστατεύονται από την πρόσβαση σε επικίνδυνο ή επιβλαβές περιεχόμενο και επαφές με αγνώστους στο διαδίκτυο.

Γι’ αυτόν τον λόγο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε πρόσφατα το πρότυπο επαλήθευσης ηλικίας, μαζί με τις κατευθυντήριες γραμμές για την προστασία των ανηλίκων στο διαδίκτυο που υιοθετήθηκαν στο πλαίσιο του Κανονισμού για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (DSA). Και τα δύο αυτά εργαλεία υπηρετούν έναν από τους βασικούς στόχους του DSA: την προστασία των ανηλίκων στο διαδίκτυο.

Πώς θα λειτουργήσει το πρότυπο επαλήθευσης ηλικίας

Το πρότυπο επαλήθευσης ηλικίας  είναι μία εφαρμογή (app) που περιλαμβάνει όλες τις τεχνικές προδιαγραφές για προσιτή, εύχρηστη και ταυτόχρονα ασφαλή ως προς την ιδιωτικότητα μέθοδο επαλήθευσης ηλικίας. Εφόσον οι προδιαγραφές αυτές είναι εναρμονισμένες σε επίπεδο ΕΕ, θα επιτρέψουν τη διαλειτουργικότητα των λύσεων επαλήθευσης ηλικίας που θα εφαρμοστούν σε όλα τα κράτη μέλη. Αυτό σημαίνει ότι οι πάροχοι διαδικτυακών πλατφορμών θα μπορούν σύντομα να εφαρμόζουν, όπου χρειάζεται, περιορισμούς ηλικίας για την προστασία των παιδιών στο διαδίκτυο σε ολόκληρη την ΕΕ.

Οι λύσεις αυτές μπορούν να έχουν τη μορφή είτε μιας αυτόνομης εφαρμογής διαθέσιμης στα μεγάλα app stores είτε να ενσωματώνονται σε άλλες λύσεις, όπως στο Ευρωπαϊκό Ψηφιακό Πορτοφόλι Ταυτότητας (EU Digital Identity Wallet).

Εκτός από τις τεχνικές προδιαγραφές, το πρότυπο περιλαμβάνει και έτοιμο πηγαίο κώδικα για την υλοποίηση μιας εφαρμογής, η οποία μπορεί να προσαρμοστεί στα εθνικά πλαίσια με ιδιαίτερη προσοχή στα χαρακτηριστικά προστασίας της ιδιωτικότητας. Αυτό απλοποιεί σημαντικά το έργο των παρόχων υπηρεσιών και τελικά τη διάθεση συμβατών λύσεων επαλήθευσης ηλικίας.

Η τεχνολογία ανοικτού κώδικα θα επιτρέψει στους χρήστες να αποδεικνύουν ότι είναι άνω των 18 ετών όταν αποκτούν πρόσβαση σε περιεχόμενο περιορισμένο για ενήλικες (π.χ. διαδικτυακή πορνογραφία ή τυχερά παιχνίδια), χωρίς να αποκαλύπτουν άλλα προσωπικά δεδομένα, σεβόμενοι έτσι τα δικαιώματά τους στην ιδιωτικότητα και στην προστασία των δεδομένων.

Τεχνικά, είναι επίσης δυνατό να επεκταθεί η λύση επαλήθευσης ηλικίας και σε άλλα ηλικιακά όρια ή σε άλλες χρήσεις, όπως η αγορά αλκοόλ τόσο σε ηλεκτρονικά καταστήματα όσο και σε φυσικά σημεία πώλησης. Τα κράτη μέλη ή άλλοι φορείς μπορούν να το αποφασίσουν κατά την προσαρμογή της λύσης στις εθνικές τους ανάγκες.

Το πρότυπο βασίζεται στις ίδιες τεχνικές προδιαγραφές με τα Ευρωπαϊκά Ψηφιακά Πορτοφόλια Ταυτότητας (EUDI Wallets), τα οποία θα είναι διαθέσιμα έως το τέλος του 2026 σε όλα τα κράτη μέλη, και επομένως, είναι πλήρως διαλειτουργικό με αυτά.

Η ανάπτυξη και η δοκιμή του προτύπου θα πραγματοποιηθεί σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, τις διαδικτυακές πλατφόρμες και τους ίδιους τους χρήστες. Η Δανία, η Γαλλία, η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ισπανία είναι τα πρώτα κράτη μέλη που θα δοκιμάσουν και θα αναπτύξουν εφαρμογές βασισμένες σε αυτό το πρότυπο. 

Γιατί τα παιδιά χρειάζονται προστασία στο διαδίκτυο

Τα παιδιά χρησιμοποιούν ολοένα και περισσότερο τα smartphones και έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο, περνώντας σημαντικό χρόνο online. Ωστόσο, το ψηφιακό περιβάλλον δεν είναι πάντα ασφαλές. Αντιμετωπίζουν απειλές όπως:

• παραβίαση της ιδιωτικότητας,
• επιβλαβές περιεχόμενο ή παραπληροφόρηση,
• διαδικτυακό εκφοβισμό,
• λειτουργίες που προκαλούν εθιστικές συμπεριφορές.

Η Πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στην ομιλία της για την Κατάσταση της Ένωσης στις 10 Σεπτεμβρίου 2025, υπογράμμισε την ανάγκη να προστατευθούν τα παιδιά από τους κινδύνους των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, όπως ο εκφοβισμός, το ακατάλληλο περιεχόμενο, η προώθηση αυτοτραυματισμού και οι εθιστικοί αλγόριθμοι. Τόνισε τη σημασία της ενδυνάμωσης των γονέων και ανακοίνωσε τη σύσταση ειδικής ομάδας εμπειρογνωμόνων μέχρι το τέλος του 2025 για να προτείνει την καλύτερη προσέγγιση για την Ευρώπη.

Προστασία ανηλίκων και επαλήθευση ηλικίας στις κατευθυντήριες γραμμές

Σύμφωνα με το Άρθρο 28(1) του Κανονισμού για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (DSA), οι πλατφόρμες που είναι προσβάσιμες σε ανηλίκους υποχρεούνται να λαμβάνουν κατάλληλα και αναλογικά μέτρα για την προστασία της ιδιωτικότητας, της ασφάλειας και της προστασίας τους. Ένα εργαλείο για την επίτευξη αυτού του στόχου είναι η εφαρμογή αποτελεσματικών μεθόδων διασφάλισης ηλικίας, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος έκθεσης των παιδιών σε πορνογραφία ή σε άλλο περιεχόμενο ακατάλληλο για την ηλικία τους.

Οι κατευθυντήριες γραμμές προτείνουν δύο τύπους μεθόδων διασφάλισης ηλικίας, ανάλογα με την περίπτωση:

• Εκτίμηση ηλικίας (age estimation): η υπηρεσία εκτιμά ότι ο χρήστης είναι πιθανόν να ανήκει σε μια συγκεκριμένη ηλικιακή κατηγορία, αναλύοντας συμπεριφορικά και περιβαλλοντικά δεδομένα. Αυτό μπορεί να γίνει, για παράδειγμα, με βάση τον τρόπο αλληλεπίδρασης του χρήστη με τη συσκευή ή με τη δοκιμή κάποιων γνώσεων/ικανοτήτων.
• Επαλήθευση ηλικίας (age verification): βασίζεται σε φυσικούς αναγνωριστικούς δείκτες ή σε επαληθευμένες πηγές ταυτοποίησης, παρέχοντας υψηλό βαθμό βεβαιότητας για την ηλικία του χρήστη.

Το πρότυπο επαλήθευσης ηλικίας συνιστά το προτεινόμενο σημείο αναφοράς της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την υλοποίηση διαδικασιών επαλήθευσης ηλικίας. Οι κατευθυντήριες γραμμές αναφέρουν περιπτώσεις στις οποίες η επαλήθευση ηλικίας θα πρέπει να χρησιμοποιείται. Η αυτοδήλωση (δηλαδή όταν ένα άτομο δηλώνει απλώς την ηλικία του χωρίς περαιτέρω απόδειξη) δεν θεωρείται κατάλληλη μέθοδος.

Η επαλήθευση ηλικίας αναμένεται να χρησιμοποιείται στις εξής περιπτώσεις:

• Για τον περιορισμό πρόσβασης σε υπηρεσίες υψηλού κινδύνου για ανηλίκους που πρέπει να είναι διαθέσιμες μόνο σε ενήλικες, όπως πορνογραφία ή τυχερά παιχνίδια.
• Όταν οι όροι χρήσης μιας πλατφόρμας (ή άλλες συμβατικές υποχρεώσεις) απαιτούν οι χρήστες να είναι άνω των 18 ετών, π.χ. για την αγορά αλκοόλ.
• Όταν η εθνική νομοθεσία, σε συμμόρφωση με το δίκαιο της ΕΕ, ορίζει ελάχιστη ηλικία για τη χρήση υπηρεσιών (π.χ. ορισμένες κατηγορίες κοινωνικών δικτύων).
• Για άλλες υπηρεσίες υψηλού κινδύνου, όπου η επαλήθευση ηλικίας είναι ο μόνος τρόπος προστασίας ανηλίκων.

Η εκτίμηση ηλικίας προτείνεται στις εξής περιπτώσεις (εφόσον γίνεται από τρίτο φορέα ή έχει ελεγχθεί ανεξάρτητα):

• Σε υπηρεσίες μεσαίου κινδύνου, όπου η διασφάλιση ηλικίας χρησιμοποιείται για την προσαρμογή της εμπειρίας στις ανάγκες ανηλίκων.
• Όταν οι όροι χρήσης μιας πλατφόρμας απαιτούν ο χρήστης να είναι άνω μιας ηλικίας μικρότερης των 18 ετών (π.χ. ελάχιστο όριο 13 ετών).
• Κατ’ εξαίρεση, μπορεί να χρησιμοποιηθεί προσωρινά από τις πλατφόρμες μέχρι να καταστεί διαθέσιμη η επαλήθευση ηλικίας.

Οι κατευθυντήριες γραμμές απαιτούν επίσης οι μέθοδοι διασφάλισης ηλικίας να τηρούν ελάχιστα πρότυπα ακρίβειας, ανθεκτικότητας, αξιοπιστίας, μη παρεμβατικότητας και μη διάκρισης.

Πώς τα ευρωπαϊκά ψηφιακά πορτοφόλια ταυτότητας προετοίμασαν το έδαφος για το πρότυπο επαλήθευσης ηλικίας

Το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Ψηφιακής Ταυτότητας (Κανονισμός (ΕΕ) 910/2014, όπως τροποποιήθηκε από τον Κανονισμό (ΕΕ) 2024/1183) τέθηκε σε ισχύ στις 20 Μαΐου 2024. Εισάγει νέα εργαλεία και μηχανισμούς που ανταποκρίνονται στις ανάγκες που δημιουργεί η αυξανόμενη ψηφιοποίηση της κοινωνίας. Καλύπτει την επιθυμία των πολιτών για απρόσκοπτες ψηφιακές εμπειρίες, παράλληλα με την αυξανόμενη ανάγκη για ασφάλεια και προστασία της ιδιωτικότητας.

Ο τροποποιητικός κανονισμός δημιούργησε την υποχρέωση για τα κράτη μέλη να προσφέρουν Ευρωπαϊκά Ψηφιακά Πορτοφόλια Ταυτότητας (EUDI Wallets) με υψηλό επίπεδο προστασίας της ιδιωτικότητας. Τα πορτοφόλια αυτά θα δώσουν ξανά στους πολίτες τον έλεγχο των δεδομένων τους, όταν ταυτοποιούνται σε διαδικτυακές ή φυσικές συναλλαγές ή όταν παρουσιάζουν αποδεικτικά, όπως π.χ. πιστοποίηση ηλικίας.

Η εργασία για τις τεχνικές προδιαγραφές των πορτοφολιών πραγματοποιήθηκε παράλληλα με τη νομοθετική διαδικασία, στο πλαίσιο που ονομάστηκε Αρχιτεκτονική και Πλαίσιο Αναφοράς (Architecture and Reference Framework). Σε αυτό συμμετείχαν εμπειρογνώμονες κρατών μελών, τεχνικοί ανάδοχοι και δημόσιο-ιδιωτικά κοινοπρακτικά σχήματα. Το έργο αυτό συνεχίζεται, υποστηρίζοντας την ανάπτυξη και τελικά την υλοποίηση και διάδοση των πορτοφολιών.

Οι προδιαγραφές είναι δημόσια διαθέσιμες και περιλαμβάνουν ολοκληρωμένους μηχανισμούς που διασφαλίζουν ότι τα πορτοφόλια είναι ασφαλή και προστατευμένα από τη φύση τους (privacy by design). Καθώς όλα τα κράτη μέλη θα τα αναπτύξουν με τις ίδιες προδιαγραφές, θα εξασφαλιστεί η πλήρης διαλειτουργικότητα σε επίπεδο ΕΕ. Οι τεχνικές προδιαγραφές των EUDI Wallets αποτέλεσαν ισχυρή βάση για την ανάπτυξη του πρότυπου Επαλήθευσης Ηλικίας.

Η ανάπτυξη του προτύπου επαλήθευσης ηλικίας

Η ανάπτυξη του πρότυπου επαλήθευσης ηλικίας ξεκίνησε στις αρχές του 2025, βασισμένη στις προδιαγραφές των EUDI Wallets ως τεχνικό θεμέλιο. Η σχεδίαση και ανάπτυξη της λύσης υποστηρίζεται από σύμβαση που ανατέθηκε στο κοινοπρακτικό σχήμα T-Scy (Scytales και T-Systems).

Το πρότυπο παρέχει:

• αναλυτικές τεχνικές προδιαγραφές για εφαρμογές επαλήθευσης ηλικίας,
• μια υλοποίηση ανοιχτού κώδικα τέτοιας εφαρμογής (λευκή ετικέτα – white-label app),
• καθώς και έτοιμα εξαρτήματα ανοιχτού κώδικα για πλατφόρμες, ώστε να απλοποιείται η υλοποίηση.

Έτσι, τα κράτη μέλη και άλλοι φορείς μπορούν να αναπτύσσουν προσαρμοσμένες λύσεις που ανταποκρίνονται στις εθνικές απαιτήσεις και κανονιστικά πλαίσια, διατηρώντας παράλληλα τα χαρακτηριστικά προστασίας ιδιωτικότητας. Ήδη, τα κράτη μέλη, οι διαδικτυακές πλατφόρμες και άλλοι εμπλεκόμενοι δοκιμάζουν τον οδικό χάρτη.

Ο βασικός στόχος είναι να διασφαλιστεί μια σταθερή, ασφαλής, φιλική προς τον χρήστη και προστατευμένη ως προς την ιδιωτικότητα εμπειρία επαλήθευσης ηλικίας, που να ενσωματώνεται απρόσκοπτα σε ένα ευρύ φάσμα ψηφιακών υπηρεσιών σε ολόκληρη την ΕΕ. Η αρθρωτή αρχιτεκτονική και η δέσμευση σε ανοιχτά πρότυπα και λογισμικό ανοιχτού κώδικα διασφαλίζουν τη διαλειτουργικότητα, αλλά και την ευελιξία για τους φορείς υλοποίησης.

Πώς θα λειτουργεί στην πράξη μια εφαρμογή επαλήθευσης ηλικίας

Οι εφαρμογές επαλήθευσης ηλικίας θα είναι διαθέσιμες για λήψη από τα μεγάλα app stores. Η λειτουργία επαλήθευσης μπορεί επίσης να ενσωματωθεί σε άλλες εφαρμογές, όπως στα Ευρωπαϊκά Ψηφιακά Πορτοφόλια Ταυτότητας (EUDI Wallets). Σε αυτή την περίπτωση, ο χρήστης θα χρειάζεται μόνο να κατεβάσει το EUDI Wallet, χωρίς να εγκαταστήσει ξεχωριστή εφαρμογή επαλήθευσης ηλικίας.

Όποιο κι αν είναι το μοντέλο διάθεσης, όλες οι εφαρμογές θα είναι διαλειτουργικές.

Ένα πρακτικό παράδειγμα

Ας δούμε την περίπτωση της Κλερ, μιας 18χρονης από τη Γαλλία, που θέλει να αγοράσει ένα ιδιαίτερο μπουκάλι κρασί online ως δώρο γενεθλίων για τον πατέρα της. Έτσι θα λειτουργούσε η διαδικασία επαλήθευσης ηλικίας:

Αρχική ρύθμιση

• Η Κλερ κατεβάζει την εθνική εφαρμογή επαλήθευσης ηλικίας από το app store της συσκευής της.
• Για να εγγραφεί στην εφαρμογή, τη συνδέει με ένα επίσημο αποδεικτικό ταυτότητας που επιβεβαιώνει την ηλικία της. Ο οδικός χάρτης υποστηρίζει τέσσερις επιλογές, αν και δεν θα είναι όλες διαθέσιμες σε κάθε κράτος μέλος:
  • Χρήση υφιστάμενων ηλεκτρονικών συστημάτων ταυτοποίησης που παρέχουν τα κράτη μέλη.
  • Ανάγνωση ηλεκτρονικής ταυτότητας (eID) ή μηχανικώς αναγνώσιμου διαβατηρίου.
  • Χρήση εφαρμογής τρίτου φορέα που έχει ήδη ελέγξει με αξιοπιστία την ταυτότητα του χρήστη, όπως μιας τραπεζικής εφαρμογής ή εφαρμογής τηλεπικοινωνιακού παρόχου.
  • Εγγραφή με φυσική παρουσία, για όσους δεν διαθέτουν ηλεκτρονικά μέσα ταυτοποίησης.
• Η εφαρμογή αποθηκεύει με ασφάλεια τα διαπιστευτήρια ηλικίας της χωρίς να κρατά περιττές προσωπικές πληροφορίες.

Η αγορά

• Η Κλερ περιηγείται στον κατάλογο του ηλεκτρονικού καταστήματος κρασιών, επιλέγει το ιδανικό μπουκάλι και προχωρά στο ταμείο.
• Το σύστημα του καταστήματος ζητά αυτόματα επαλήθευση ηλικίας για να συμμορφωθεί με τις νομικές απαιτήσεις.
• Η εφαρμογή της Κλερ δημιουργεί μια κρυπτογραφική απόδειξη που επιβεβαιώνει ότι πληροί την ελάχιστη ηλικιακή απαίτηση (18+), χωρίς να αποκαλύπτει το όνομα, την ημερομηνία γέννησης, τη διεύθυνση ή οποιαδήποτε άλλη προσωπική πληροφορία.

Επαλήθευση με σεβασμό της ιδιωτικότητας

• Ο διαδικτυακός έμπορος επικυρώνει την απόδειξη ηλικίας μέσω ασφαλών πρωτοκόλλων που προστατεύουν την ιδιωτικότητα της Κλερ.
• Μόλις η ηλικία της επαληθευτεί, η Κλερ ολοκληρώνει την αγορά της με σιγουριά ότι η ιδιωτικότητά της διαφυλάσσεται καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας.

Η διαδικασία επαλήθευσης παρέχει διπλή ανωνυμία: ούτε ο έμπορος μαθαίνει τα προσωπικά στοιχεία της Κλερ, ούτε ο εκδότης της ταυτότητας λαμβάνει πληροφορίες σχετικά με τις αγορές της.

Μια πιο προσεκτική ματιά στο πρότυπο επαλήθευσης ηλικίας

Το πρότυπο επαλήθευσης ηλικίας περιλαμβάνει τέσσερα βασικά σημεία, τα οποία συνεργάζονται για να δημιουργήσουν το θεμέλιο ενός ασφαλούς και ιδιωτικότητα-προστατευμένου οικοσυστήματος επαλήθευσης:

• Υπηρεσία έκδοσης αποδεικτικών ηλικίας (age attestation issuer service): Δημιουργεί αποδεικτικά ηλικίας (ψηφιακά διαπιστευτήρια που επιβεβαιώνουν την ηλικία του χρήστη), απαραίτητα για την εγγραφή στην εφαρμογή.
• Εφαρμογή επαλήθευσης ηλικίας (age verification app): Αποθηκεύει με ασφάλεια τα αποδεικτικά ηλικίας που λαμβάνει από τον εκδότη μέσω προηγμένων κρυπτογραφικών τεχνικών. Σχεδιάζεται με γνώμονα την ασφάλεια, την ενίσχυση της ιδιωτικότητας και την καλή εμπειρία χρήσης.
• Υπηρεσία επαλήθευσης (verifier service): Μια υπηρεσία που προσομοιώνει πραγματικά σενάρια όπου απαιτείται επαλήθευση ηλικίας πριν δοθεί πρόσβαση. Μπορεί να ενσωματωθεί από διαδικτυακές υπηρεσίες στα συστήματά τους.
• Κατάλογος αξιόπιστων εκδοτών (age verification trusted list): Διασφαλίζει την ακεραιότητα του συστήματος, καταγράφοντας τους νόμιμους εκδότες αποδεικτικών ηλικίας που έχουν εξουσιοδοτηθεί. Μόνο αποδεικτικά που εκδίδονται από οντότητες της λίστας γίνονται δεκτά από τις υπηρεσίες που διενεργούν την επαλήθευση.

Το πρότυπο περιλαμβάνει προδιαγραφές και υλοποιήσεις για όλα τα παραπάνω, καθώς και mock services και προσομοιωτές για ισχυρό περιβάλλον δοκιμών που αντανακλά την πραγματική χρήση.

Περιλαμβάνει επίσης προηγμένες τεχνολογίες για να διατηρηθούν τα υψηλά πρότυπα ασφάλειας και ιδιωτικότητας. Για παράδειγμα, για να αποτρέψει την παρακολούθηση και το προφίλ χρηστών μέσω συσχετίσιμων συναλλαγών, χρησιμοποιεί έκδοση αποδεικτικών ηλικίας σε παρτίδες (batch issuance), ώστε κάθε αποδεικτικό να χρησιμοποιείται μόνο μία φορά, αποτρέποντας έτσι την παρακολούθηση σε διαφορετικές ιστοσελίδες.

Περαιτέρω βελτιώσεις βρίσκονται σε εξέλιξη, όπως η προσθήκη μηχανισμού απόδειξης μηδενικής γνώσης (Zero-Knowledge Proof).

Πιλοτική εφαρμογή του προτύπου επαλήθευσης ηλικίας

Το πρότυπο λειτουργεί ως ένα ολοκληρωμένο πακέτο εργαλείων ανοιχτού κώδικα, που επιτρέπει στις διαδικτυακές υπηρεσίες, στα κράτη μέλη και στους παρόχους τεχνολογίας να ενσωματώνουν απρόσκοπτα δυνατότητες επαλήθευσης ηλικίας στα συστήματά τους. Η πρώτη έκδοση, τον Ιούλιο του 2025, σηματοδότησε την έναρξη μιας συνεργατικής πιλοτικής φάσης, κατά την οποία η λύση υποβάλλεται σε δοκιμές και βελτιώσεις. Αυτή η επαναληπτική προσέγγιση, που υλοποιείται σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, τις διαδικτυακές πλατφόρμες και τους τελικούς χρήστες, διασφαλίζει ότι η τεχνολογία ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες και απαιτήσεις.

Πέντε κράτη μέλη της ΕΕ —η Δανία, η Γαλλία, η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ισπανία— ηγούνται της υλοποίησης, αναπτύσσοντας προσαρμοσμένες εθνικές εφαρμογές επαλήθευσης ηλικίας βάσει του τεχνικού πλαισίου. Το πρότυπο περιλαμβάνει προγραμματισμένες βελτιώσεις πέρα από την αρχική εφαρμογή, με πρόσθετες μεθόδους έκδοσης αποδεικτικών και διευρυμένες λειτουργίες που θα παρουσιαστούν σε μελλοντικές εκδόσεις.

Παράλληλα, πραγματοποιούνται εκτενείς δοκιμές με διαδικτυακές πλατφόρμες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που παρέχουν περιεχόμενο για ενήλικες. Οι πλατφόρμες που δεν συμμετέχουν ακόμη προσκαλούνται να λάβουν μέρος στο πιλοτικό έργο και στη φάση δοκιμών. Οι δοκιμές με χρήστες ξεκίνησαν στα τέλη Ιουνίου 2025 και θα ενισχυθούν με τη στήριξη των Ευρωπαϊκών Κέντρων Ασφαλούς Διαδικτύου.

Με βάση τα διδάγματα από αυτές τις πρώτες εφαρμογές, η Επιτροπή θα αναπτύξει μια ολοκληρωμένη στρατηγική κλιμάκωσης, ώστε να επεκτείνει το πιλοτικό πρόγραμμα και σε άλλα κράτη μέλη, σε στενή συνεργασία με τις εθνικές αρχές και τους συντονιστές ψηφιακών υπηρεσιών, διασφαλίζοντας τον συντονισμένο τρόπο υλοποίησης σε ολόκληρη την ΕΕ.

Ανακαλύψτε το πρότυπο επαλήθευσης ηλικίας !

 

Το παρόν άρθρο αποτελεί συνεισφορά της Γενικής Διεύθυνσης Επικοινωνιακών Δικτύων, Περιεχομένου και Τεχνολογίας (CNECT) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Συνυπογράφεται από τις ομάδες: Προσβασιμότητα, Πολυγλωσσία και Ασφαλές Διαδίκτυο (CNECT.G.3), Προστασία Ανηλίκων και άλλοι Κοινωνικοί Κίνδυνοι στο πλαίσιο του DSA (CNECT.F.3), και Ψηφιακή Ταυτότητα και Εμπιστοσύνη (CNECT.H.4).

Πηγή: Better Internet For Kids